Po raz 28. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej przyznała Nagrody, które cieszą się opinią najważniejszego wyróżnienia naukowego w Polsce i nazywane są „polskimi Noblami”.
Jerzy Bojanowicz
W numerze 25/2019
ZAMÓWNAUKA
Polskie Noble 2019 – przyznane
Pionierskie markery diagnostyczne
Wypowiedź prof. Marcina Drąga z Wydziału Chemicznego Politechniki Wrocławskiej, laureat Nagrody FNP w obszarze nauk chemicznych i o materiałach:
Pomocna dłoń Łukasiewicza
Z dr. Piotrem Dardzińskim, Prezesem Sieci Badawczej Łukasiewicz, rozmawia Jerzy Bojanowicz.
INNOWACJE
Fachowcy z Instytutu Frauenhofera oceniają, że dla spełnienia celów związanych z ochroną klimatu, muszą być znacznie rozbudowane instalacje fotowoltaiczne. W zależności od scenariusza w Niemczech powinno się uzyskiwać do roku 2050 do 500 Gigawat rocznie z zainstalowanych instalacji PV. Dziś taka wielkość wydaje się nieprawdopodobna. Ale za kilkadziesiąt lat?
Erwin Halenz
IWIS 2019 czyli Sezam otwarty
Znów w październiku spotkaliśmy się w Auli Głównej Politechniki Warszawskiej by zajrzeć na 13 już edycję Międzynarodowej Wystawy Wynalazków "IWIS 2019". Gościnna Politechnika wraz ze Stowarzyszeniem Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów i Urzędem Patentowym RP jak zwykle zaproponowały nam wgląd w wynalazczość profesjonalną i poważną. Ale także – tą dopiero raczkującą – młodzieżową i studencką.
Jaz.
INFOTECHNOLOGIE
Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Australia próbują wywierać nacisk na Facebooka, aby w swoich aplikacjach, które szyfrują przesyłane wiadomości, stworzył "backdoor" (tylne drzwi), które pozwoliłyby rządom na dostęp do treści prywatnej komunikacji, jak napisali w liście otwartym do Marka Zuckerberga wysocy urzędnicy tych państw.
Maciej Kamyk
GOSPODARKA
Węgiel w matni ideologii
W czasach, kiedy nikt nie zastanawiał się na kondycją ekologiczną Ziemi wszystko wydawało się prostsze. Właściciele kopalń węgla brunatnego i kamiennego nie mieli w związku z ich eksploatacją żadnych rozterek moralnych. Stosunek do węgla uległ jednak diametralnej zmianie, co związane jest z upowszechnianiem wiedzy o ujemnych dla człowieka skutkach emisji dwutlenku węgla.
Marek Bielski
EDUKACJA
Z lektury „Syzyfowych prac” kolejne pokolenia utożsamiały powieściowy Kleryków z Kielcami. Taka prowincja z przemysłem się nie kojarzy. Ale za sprawą prof. Mieczysława Radwana i organizowanych z jego inspiracji imprez plenerowych utrwaliła się wiedza o dymarkach świętokrzyskich.
Marek Bielski
INŻYNIER
Wileńskie obchody 100-lecia inżynierskiego ruchu stowarzyszeniowego elektryków
Na Litwie w Wilnie kontynuowano (12 – 15. 10 2019 r.) obchody 100-lecia Stowarzyszenia Elektryków Polskich. Zapoczątkowano je w kwietniu 2019 r. podczas III Kongresu Elektryków Polskich w Warszawie. We wrześniu były obchodzone także na Ukrainie, we Lwowie.
m.b.
Wielkie inwestycje II RP (17): Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce (dok.)
W poprzednim odcinku przypomnieliśmy z "PT” nr 51/1921) informacje dotyczące, po odzyskaniu niepodległości, inicjatywy wybudowania pierwszej fabryki lokomotyw w Polsce oraz początku tej inwestycji. Poniżej przytaczamy kolejne szczegóły wielkiej budowy, z zachowaniem oryginalnej pisowni.
Wybór i oprac. Bronisław Hynowski
ZDROWIE
Starcie gigantów i nasz Robin Heart
Da Vinci czy może Hugo? Po niemal dwóch dekadach monopolu amerykański robot chirurgiczny da Vinci będzie miał konkurenta.
if
Logistyka zabiegowa
945 mln funtów w ciągu roku – tyle zaoszczędzi brytyjski płatnik opieki zdrowotnej NHS (National Health Service) dzięki... polskim inżynierom. Four Eyes Insight oraz polska spółka technologiczna Future Processing otrzymały jedno z najbardziej prestiżowych międzynarodowych wyróżnień w branży technologicznej Real IT Awards za system optymalizacji wykorzystania sal operacyjnych w brytyjskich szpitalach.
opac. if
Mniejsze ryzyko zgonu i mniej drogich hospitalizacji to najważniejsze zalety zdalnego monitorowania pacjentów z niewydolnością serca, którym wszczepiono kardiowerter-defibrylator lub urządzenie resynchronizujące z możliwością defibrylacji.
oprac.if
STAŁE POZYCJE
Wydarzenia
Co pan na to, inżynierze? Polskie SSE wśród najlepszych na świecie
Felieton. Innowacje lekiem na kryzys
Filozofia pojęć technicznych (149): Farba
Giełda wynalazków i projektów. Skarby z luk technologicznych
Wino dla inżyniera (229): Wino w proszku
Parlament 500 milionów. Jeszcze 500 milionów. Mapa nowych inwestycji
Kandydaci do tytułu "Złoty Inżynier 2019": Tomasz Onyszczuk, Tomasz Schweitzer
Wątpię więc jestem. Co się liczy
Efekty-defekty
Na powitanie sztucznej inteligencji
Błyskawiczny rozwój sztucznej inteligencji (AI) wywołuje ożywienie w gremiach politycznych i rządowych oraz takich jak Światowe Forum Ekonomiczne (WEF). W ubiegłorocznym raporcie Future of work Forum wskazało zarówno stanowiska pracy, które znikną dzięki sztucznej inteligencji, te które są "niezagrożone" jak i te, które powstaną dzięki AI. Forum oblicza, że do 2022 r. pojawi się aż 133 mln tych nowych stanowisk. Dotychczas wykazano, że 10-procentowy ubytek niektórych rodzajów miejsc pracy równoważony jest przez 11-13 procentowy przyrost innych.
Szacuje się, że PKB krajów budujących AI będzie rósł średnio 1,5 razy szybciej niż pozostałych. Z czołówki głównych potentatów znikają koncerny paliwowe czy motoryzacyjne, a ich miejsce zajmują firmy operujące cyfrowymi platformami, z których większość nie istniała 20 lat temu. Automatyzacja procesów w środowiskach, które są ustrukturyzowane, powtarzalne (a więc rozległe), pozbawi ludzi takich ról jak księgowy, urzędnik pocztowy czy pracownik linii produkcyjnej. Nawet opieka medyczna, wiecznie kłopotliwa, stanie się szybsza, dostępniejsza i bardziej skuteczna. Zwykły pracownik musi odpowiedzieć na większe zapotrzebowanie na umiejętności techniczne, etyczne czy też społeczne i rozwijać kreatywność "dla świata", a nie dla najbliższego otoczenia. Na czym polega taki zawód jak Inżynier Sztucznej Inteligencji albo Inżynier Uczenia Maszynowego? Młodzi już wiedzą, starsi - na pewno nie. Cywilizacyjna lawina zmiecie nie tylko wiele tradycyjnych zajęć, ale także stare relacje międzyludzkie, obyczaje, role społeczne. Warunkiem powodzenia każdego nowego działania rozwojowego jest autorytet jego promotora, przywódcy. Sztuczna inteligencja, którą wykorzysta ten promotor, to potężna dźwignia dla autorytetu.
Zespół powołany przez Ministerstwo Cyfryzacji przedstawił do konsultacji społecznych w sierpniu 2019 r. dokument "Polityka Rozwoju Sztucznej Inteligencji w Polsce na lata 2019 -2027" z przesłaniem: "Celem Polski jest wejście do grupy 20-25% krajów budujących AI. Oznacza to, że do 2025 r. przedsiębiorstwa budujące AI muszą zwiększyć swoją wielkość prawie 25 razy, aby stać się produktywne. Pod względem udziału sektora ICT w PKB Polska zajmuje 24 pozycję na 28 krajów UE. Potrzebna jest fundamentalna zmiana podejścia do rozwoju innowacji i AI". Mamy obszerny katalog działań (116 stron) by to zmienić, ale bez podmiotów. To zresztą stało się punktem wyjścia do krytyki ze strony Instytutu Sobieskiego; dokument nie wymienia konkretnie komórek, resortów i form ich pracy do stworzenia tej systemowej infrastruktury AI w Polsce. Czyli - są to wskazania zbyt mało praktyczno-techniczne.
Mam zdanie wręcz przeciwne. Jest to program podszyty przekonaniem, że będzie tym bardziej skuteczny, im więcej wymieni biurokratyczno-strukturalnych przedsięwzięć. Stwierdza, że "w polskich realiach rozwój sztucznej inteligencji wymaga przede wszystkim dużych inwestycji w cyfrową infrastrukturę". No to czym właściwie jest ta "sztuczna inteligencja" ? Z jednej strony jest hipotetyczną inteligencją w formie procesu inżynieryjnego. Ale z drugiej jest technologią i dziedziną badań naukowych informatyki na styku z neirologią, psychologią i wieloma innymi dyscyplinami. To nie jest parę algorytmów. To jest nowy świat. Tylko szkoła i to początkowa może w ten świat wprowadzić, i na niej musi się koncentrować uwaga władz, choćby kosztem innych zabiegów. Każdego można nauczyć matematyki - na odpowiednim dla niego poziomie (wszak nie każdy jest Gaussem). Również każdego można nauczyć działania w świecie AI - na odpowiednim poziomie, ale trzeba zaczynać wcześnie i inaczej; dlaczego by nie połączyć matematyki z cybernetyką i informatyką od początku w jeden blok przedmiotowy? Potrzebni są nauczyciele i narzędzia. "Polityka rozwoju" przewiduje 9,5 mld zł na budowę środowiska AI do 2027 r. Zamiast te pieniądze rozmieniać na setki wątpliwych projektów, warto je skierować po prostu do szkoły. Absolwenci takich szkół nie będą potrzebowali wielkich inwestycji w cyfrową infrastrukturę. Sami ją stworzą.
Zygmunt Jazukiewicz
Komentuje Waldemar Rukść
