W numerze 2-3/2015

Między krajowym a domowym

Informacja o przyjęciu przez parlament, a następnie podpisaniu przez Prezydenta RP ustawy o budżecie państwa na 2015 r. przewinęła się przez media jakoś niepostrzeżenie, chociaż jest to jedyny akt prawny, którego nieuchwalenie w określonym terminie powoduje nowe wybory. Sprawy budżetu państwa przyćmiły budżety domowe kilkuset tysięcy polskich – głównie młodych- rodzin, które na przełomie wieków zdecydowały się, a tak naprawdę zostały namówione przez banki, do  zaciągnięcia kredytów hipotecznych w szwajcarskiej walucie.

Przy tej okazji wyszło, jak bardzo budżet państwa jest powiązany z budżetami rodzin. Niektórzy eksperci szybko wyliczyli, że przez ten wzrost wartości franka będą przynajmniej o 1 punkt procentowy niższe wpływy do budżetu. I – niestety – coś w tym jest, bo oszczędzające na spłatę wyższych rat kredytowych rodziny mniej będą kupować towarów konsumpcyjnych, a to zakupy czynią bogatszym nasz polski budżet, bo jedną z najważniejszych jego pozycji są wpływy z podatku VAT. I znowu przy okazji ujawniono, że minister finansów wręcz uwielbia import, bo każdy importowany produkt jest obciążony tym podatkiem. Natomiast, gdy polski produkt wyjeżdża za granicę on z tego prawie nic nie ma, bo cały VAT musi wówczas zwracać. 

To między innymi dzięki zwiększonym zakupom Polaków nie trzeba było w minionym roku nowelizować ustawy budżetowej, a wręcz przeciwnie; przychody były wyższe o 5 mld zł od zaplanowanych, a wydatki niższe o 12 mld zł od tych ujętych w planie, co w konsekwencji dało efekt niższego od planowanego (o 17 mld zł) wzrostu długu publicznego. Był on już na poziomie poniżej 3% w stosunku do PKB, więc na 2015 r. zaplanowano jego kolejny spadek do poziomu 2,8% PKB. Zbliżamy się więc do granicy zadłużenia pozwalającej na wejście do strefy EURO. Nie wiadomo jednak, czy nie zacznie się z niej ucieczka (patrz Grecja), więc będzie pytanie, po co wchodzić do takiego interesu? Ostatnie ruchy europejskiego banku (skup obligacji) sugerują, że w tej strefie warto być.

Polski produkt krajowy brutto wzrastał w 2014 r. na poziomie 3,4%, a więc znacznie przewyższającym wskaźniki większości krajów UE. Biorąc to pod uwagę zaplanowano ten sam ambitny wskaźnik na 2015 r.

Zupełnie nie wiem, na jakiej podstawie zaplanowano inflację na poziomie 1,2%. Jest to wprawdzie wskaźnik niski, ale obecnie żyjemy w warunkach deflacji, którą wywołały niskie ceny paliw i spadek cen żywności. Jak będzie z ceną ropy naftowej nikt nie wie, ale żywność w sklepach potaniała nieproporcjonalnie mniej niż obniżyły się ceny skupu od rolników.

Ci ostatni w związku ze stratami grożą protestami. Żądają m.in. rekompensaty za straty z powodu rosyjskiego embargo. Zdecydowanie większe pretensje finansowe zgłaszają związkowcy zrzeszeni w centralach skupiających głównie pracowników sektora państwowego. Górnicy nie chcą zrezygnować z premii, nawet wówczas, gdy kopalnia ma straty (strajkiem grożą w sprywatyzowanej JSW). Podwyżek domagają się nauczyciele, których liczba maleje wolniej niż ubywa dzieci w szkołach. Próbkę protestów i żądań zademonstrowali dobrze opłacani lekarze, a przecież marnie zarabia tzw. personel medyczny. Szacuje się, że zaspokojenie żądań związkowców kosztowałoby budżet państwa ponad 30 mld zł, a to zrujnowałoby całą ustawową układankę.

Nie wspierają polskiego budżetu wydarzenia u naszych wschodnich sąsiadów. Zanosi się na kolejne sankcje wobec Rosji, a ich retorsje uderzą głównie w polską gospodarkę. Budżet na 2015 r. mamy, ale jego realizacja będzie trudna, więc i w naszych domach też mamy wiele niewiadomych.

Henryk Piekut                 

Komentuje Waldemar Rukść