W numerze 14-15/2016

Kto zawinił

Wszyscy staliśmy się kibicami piłki nożnej, kraj przygotowywał się do wakacji, przycichły nawet spory o Trybunał Konstytucyjny, babcie poszukiwały wnucząt, które zechcą je zabrać pod Kraków na Światowe Dni Młodzieży, a w ogóle Polska szykowała się do przyjęcia ogromnej fali turystów, bo u nas spokojnie, a u innych imigranci. Aż tu bach. Brytyjczycy powiedzieli „nie” w sprawie dalszej ich obecności w Unii Europejskiej. A miało być przecież idyllicznie. Ich premier zapowiedział referendum i postanowił dotrzymać słowa wierząc, że niespodzianki nie będzie. Zagłosują tak jak on im doradzi, bo to on zmusił Unię Europejską do wielu ustępstw.

Chociaż wcześniej docierały wyniki sondaży, że może być różnie, to tuż przed referendum dominowała wiara w Brytyjczyków, jako naród pragmatyczny, potrafiący liczyć pieniądze i nie robiący głupstw. Na giełdach był spokój. Waluty brytyjska i europejska się umacniały, a to oznaczało, że nawet spekulanci są przekonani o zwycięstwie przeciwników tzw. Brexitu.

Prasa bulwarowa robiła jednak swoje i agitowała Brytyjczyków do samego końca, aby głosowali za wyjściem z Unii Europejskiej. I większość, chociaż nie przygniatająca, zagłosowała zgodnie z bulwarową instrukcją. Co ciekawe po ogłoszeniu wyników nie zapanowała euforia w obozie zwycięzców. Można było wyczuć wręcz zakłopotanie i zastanawianie się „co z tym zrobić”? Jest pytanie o przyszłość Zjednoczonego Królestwa. Szkoci są bowiem za pozostaniem w Unii Europejskiej i zapewne będą przeć do nowego referendum dotyczącego odłączenia się od Wielkiej Brytanii. 

Skutki swoich decyzji odczuli z dnia na dzień zwykli Brytyjczycy. Ich waluta potaniała o kilkanaście procent, więc będą dla nich droższe wakacje w słonecznych krajach, spadły ceny akcji brytyjskich spółek na giełdach świata, a jedna z profesjonalnych agencji obniżyła ratting kraju aż o dwa punkty, co wróży kłopoty ze sprzedażą obligacji i wyższe koszty obsługi wszelkiego zadłużenia. Jest prawie pewne, że obroty finansowe na tzw. londyńskim City znacznie zmaleją, a to wpłynie na poziom PKB. Wielka Brytania, to wprawdzie druga gospodarka Unii Europejskiej, ale brytyjski produkt globalny zaledwie w 10% powstaje z produkcji, a reszta głównie z usług, w tym także finansowych.

Można by machnąć ręką na ten Brexit, gdyby nie miał on znaczenia dla Polski, a zwłaszcza dla Polaków. Tych ostatnich, od 2004 r. wyjechało tam około miliona, gdy Wielka Brytania – jako pierwszy unijny kraj- otworzyła dla nas swój rynek pracy (chwaliłem ją za to w ówczesnym komentarzu). Większość z nich nadal pracuje, ale wielu przebywa dla zasiłków i różnych innych form pomocy socjalnej. Jak się zmieni ich status, czy będą masowo wracać do ojczyzny? To jedne z wielu pytań. Wiadomo natomiast, że Brytyjczycy, chociaż korzystający z pewnego przywileju podatkowego jednak więcej do unijnego budżetu wnosili niż z niego korzystali. Trzeba będzie dokonać zmian w tym budżecie, a to oznaczać ma 2 mld EURO rocznie mniej na polskie programy. Taki ubytek obniży nawet polski PKB, a to z kolei zmniejszy wpływy do mocno nadszarpniętego budżetu.

  Nieprzypadkowo w Europie mówi się, że na wynikach brytyjskiego referendum – oprócz Brytyjczyków- najwięcej stracą Polacy. Są jednak głosy, że na takie, a nie inne głosowanie miała wpływ właśnie obecność tak dużej liczby Polaków, Rumunów i innych mieszkańców Unii Europejskiej na Wyspach. A teraz szuka się tam winnych Brexitu i są już tego niemiłe efekty.

U nas przetoczy się za to uruchomiona przez rząd fala dyskusji o gimnazjach, też ważna.  

Henryk Piekut 

Komentuje Waldemar Rukść