W numerze 23/2018

Nie da się wszystkiego ukryć

Niedawno dwie światowe agencje ratingowe pozytywnie wypowiedziały się na temat stanu polskiej gospodarki. Jedna nawet podwyższyła ten ranking, co teoretycznie może przyciągać potencjalnych inwestorów i zachęcać do dalszego inwestowania tych, co już funkcjonują na polskim rynku.

Jednocześnie trwa straszenie gospodarki światowej zapowiadającym się wyhamowaniem jej rozwoju, ale jeszcze nie kryzysem. Tymczasem w kraju pojawiły się symptomy zbliżającej się inflacji oraz kłopotów energetycznych nieprzewidywanych wcześniej. Mało kto przewidywał, że przy uciesze górników i tych co do nich dokładali, ceny węgla tak szybko wzrosną. Jednocześnie kilkakrotnie wzrosły rynkowe ceny zakupów praw do emisji CO2, a większość polskiej energetyki (węglowej) z tych praw korzysta. Nie ma innego wyjścia jak istotna podwyżka cen za energię elektryczną i nie pomoże tu fakt, że ta polska energetyka jest w znaczącej części własnością spółek Skarbu Państwa. To są jednak spółki prawa handlowego i państwowa pomoc jest niemożliwa. Możliwa jest jednak ingerencja Urzędu Regulacji Energetyki, który zatwierdza taryfy dla małych odbiorców prywatnych. Przewiduje się, że energia dla gospodarstw domowych nie zdrożeje lub będzie to minimalna podwyżka „jak na wyborcze lata przystało”.

To zamrożenie cen prądu dla domu zrekompensować mają podwyżki dla innych odbiorców, którzy już płacą za niego po cenach rynkowych. W tej grupie mają się znaleźć także np. wspólnoty lokatorskie, oświetlanie osiedli itp. A to oznacza podwyżki czynszów mieszkaniowych dla większości społeczeństwa. Natomiast całe społeczeństwo odczuje te zmiany cen energii w postaci wzrostu cen usług i towarów. Ta „energetyczna” zmiana odbije się niekorzystnie na polskim eksporcie, bo nasze produkty będą mniej konkurencyjne. Nie ma obecnie produkcji bez udziału w niej energii- nawet krowy doi się dojarkami lub robotami elektrycznymi, a produkty mleczarskie to też ważna pozycja eksportowa.

Będąc przy rolnictwie trzeba przypomnieć o dwóch czynnikach cenotwórczych. Pierwszy dotyczący wszystkiego i wszystkich. To ceny paliw płynnych, które „dzięki”  polityce USA w stosunku do Iranu systematycznie rosną, a drugim była tegoroczna susza. Skutki tej ostatniej – mimo rządowego wsparcia dla poszkodowanych- są już widoczne w sklepach przy płaceniu za pieczywo. To o ile wzrosną ceny wszystkich produktów spożywczych z powodu suszy i drogich paliw przekonamy się niebawem.

Na szczęście minister spraw zagranicznych poinformował, że jak zajdzie potrzeba, to gaz z Rosji też kupimy po 2022 r. (koniec kontraktu jamalskiego). Osobiście nie wierzę, że ten skroplony z USA będzie tańszy od europejskiego. Skroplenie, regazyfikacja i transport przez ocean jednak muszą kosztować. Chwalący Polaków Donald Tramp tego nie pokryje. Może jednak ten gaz z USA nie będzie dominujący, więc i ceny tego paliwa nie podskoczą.

Wspomniana susza, na szczęście nie dotyczyła całego obszaru kraju, więc i jej skutki nie muszą być bardzo dotkliwe. Są za to jej pozytywne strony. Tej jesieni wielu rolników dokonało tzw. siewu bez orkowego, a to istotna oszczędność paliw. Natomiast urodzaj owoców niedotkniętych suszą wyzwolił u części ogrodników inicjatywę przetwórczą. Pojawiły się soki i inne przetwory nie skażone wielkim przemysłem.

Nie wierzę, że droga energia i rosnące ceny paliw wyzwolą w społeczeństwie nawyk oszczędzania. Chciałbym natomiast, aby rządzący przestali walczyć z wiatrakami (czytaj siłowniami wiatrowymi), bo będą kary za brak postępu w OZE i kolejne podwyżki cen prądu.

 Na podwyżki stóp procentowych, mimo zagrożenia inflacją się nie zanosi. Rada Polityki Pieniężnej jej nie widzi i na długo je zamroziła.

Henryk Piekut

Komentuje Waldemar Ruksć