Artykuł ten przygotowałem jako swoisty pendant do artykułu red. Marka Bielskiego, zatytułowanego „Czas matematycznej prawdy?”. Artykuł, do którego nawiązuję, opisuje bardzo ciekawy eksperyment, jakim było przygotowanie i przeprowadzenie tak zwanej debaty oksfordzkiej na temat tego, czy egzamin maturalny z matematyki powinien być obligatoryjny dla wszystkich, czy fakultatywny (tylko dla niektórych maturzystów).
Ryszard Tadeusiewicz
Zwycięzcami XXIII Rankingu Liceów i Techników Perspektywy 2021 zostały: Technikum Mechatroniczne nr 1 w Zespole Szkół Licealnych i Technicznych nr 1 w Warszawie oraz XIV LO im. Stanisława Staszica w Warszawie.
Janusz M. Kowalski
Od wielu lat obserwujemy swoistą rewolucję modernizacyjną w polskiej kolei. Zmienia się infrastruktura, dworce kolejowe oraz tabor. Z punktu widzenia pasażera najbardziej widoczne są nowoczesne budynki dworcowe lub zabytkowe dworce, które pod nadzorem konserwatorów zabytków odzyskują swoją dawną świetność.
Dariusz Kruk
Na pytania Przeglądu Technicznego odpowiadają pracownicy Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej: Jakub Sawicki, Mirosław Miętus, Mariusz Figurski, Andrzej Wyszogrodzki
Kopaliny z dna Bałtyku należą do tych, które najpóźniej wprowadzono do bilansu zasobów perspektywicznych.
Zygmunt Jazukiewicz
Instrumenty muzyczne pełnią szczególną rolę w kulturze ludowej. Na przykład dudy (ang. bagpipe, fran. cornemuse, musette, wł. pivs) zostały przyniesione ze Wschodu i znane były w Europie już we wczesnym średniowieczu, stając się jednym z popularniejszych dętych instrumentów muzycznych. W Polsce najdawniejsze wiadomości o dudach pochodzą z XIV w.
Marek Bielski
Z mgr. inż. arch. Cezarym Maliszewskim, kierownikiem Zakładu Urbanistyki Stosowanej w Instytucie Rozwoju Miast i Regionów rozmawia Zygmunt Jazukiewicz.
Lesistość Polski w wyniku gospodarki okupanta przed 1945 r. znacznie sie zmniejszyła. Dlatego po wojnie wielokrotnie organizowane były akcje sadzenia lasów. Posadzone wówczas połacie lasów – głównie sosnowych – osiągnęły współcześnie wiek rębności i to z nich pozyskiwane jest już wiele drewna.
Henryk Piekut
Na posiedzeniu Stowarzyszenia Techników w Warszawie w dniu 3 października 1913 r. ciekawy odczyt p.t. „Kiedy pojawili się technicy w Polsce i którymi z poprzedników naszych pochlubić się możemy?” wygłosił Feliks Kucharzewski. Odczyt ten w całości opublikował „Przegląd Techniczny” nr 42 z 1913 r., z którego przytaczamy ciekawe fragmenty, zachowując oryginalną pisownię.
Wybór i oprac.: Bronisław Hynowski
Mimo upalnej pogody i letniej kanikuły, cyfrowa rzeczywistość wdziera się tak silnie w nasze codzienne życie, że trudno od niej uciec. Wiele tematów przy bliższym przyjrzeniu odsłania swoje cyfrowe oblicze i zmusza do chwili refleksji nad odpowiedzialnością kolejnych decydentów i regulatorów za podejmowane działania i wieloletnie zaniechania.
dr inż. Andrzej M. Wilk
Planowanie podróży do wielu kierunków ułatwi pracownikom branży turystycznej rozwiązanie opracowane przez zajmujący się sztuczną inteligencją zespół ekspertów Synerise, pod przewodnictwem Jacka Dąbrowskiego, które zajęło II miejsce w konkursie WebTour 2021 Challenge organizowanym przez Booking.com.
boj.
Lotniskowce są dla przeciwników groźną bronią. Lecz stają się też coraz bardziej bezbronne. Podobnie jak średniowieczne zamki w epoce armat, postęp technologiczny grozi, że mogą się stać mało efektywne, a nawet bezużyteczne. Satelity i radary widzące poza horyzont powodują, że określenie ich lokalizacji, a zatem zaatakowanie, jest łatwiejsze. Jeden dobrze wycelowany, z mocną głowicą bojową, pocisk czy rakieta może wystarczyć, aby uczynić lotniskowiec bezużytecznym, nawet jeśli trafienie go nie zatopi.
Maciej Kamyk
Świat hybryd zawładnął rynkiem samochodowym. Każda marka stara się mieć obecnie „elektryka” oraz hybrydę. Ta ostatnia nie ma problemu ze stacjami ładowania, których w Polsce jest tak niewiele że podróż „czystym” elektrykiem nosi z sobą duże ryzyko „pozostania na drodze”. Inaczej jest z hybrydami. Zajmiemy się dwoma firmami, których pojazdy ostatnio pojawiły się na naszych ulicach.
Józef Trzcionka
JSW Innowacje razem z Głównym Instytutem Górnictwa, Instytutem Chemicznym Przeróbki Węgla i Instytutem Techniki Górniczej Komag opracowały wdrożeniową koncepcję zagospodarowania hałd po górniczych do celów ekonomicznych, środowiskowych i społecznych.
bh
Sprawna akumulacja ciepła oraz chłodu to jeden z istotnych elementów powodzenia transformacji energetycznej, w którą włączyła się Polska. W przyszłości budynki będą czerpać ciepło i chłód z prądu pochodzącego z odnawialnych źródeł energii, a do tego potrzebne są magazyny.
jaz
Choroby układu krążenia są obecnie przyczyną ok. 50% wszystkich zgonów w krajach rozwiniętych. Do ograniczenia śmiertelności z ich powodu przyczynił się rozwój kardiologii inwazyjnej. A odkrycie metod leczenia choroby wieńcowej za pomocą przezskórnych interwencji wieńcowych porównywane jest do odkrycia antybiotykoterapii w leczeniu chorób zakaźnych.
Jerzy Bojanowicz
Za złą jakość powietrza w Polsce odpowiada głównie niska emisja, czyli emisja z domowych kotłów i pieców. Cały czas pozostaje ich jeszcze ok. 3 mln. Powietrze, którym
oddychamy w okresie jesienno-zimowym, jest bardzo złej jakości. Dotyczy to również wnętrz budynków, zwłaszcza tych wznoszonych wiele dekad temu. W ciągu doby
spędzamy w pomieszczeniach aż 90% czasu!
jaz.
W dawnych wiekach transport lądowy odbywał się po wyboistych i często rozmokniętych traktach. Osły, muły, czasem konie nosiły towary na swych grzbietach, rzadko używano wozów. Ilość przewożonego ładunku była bardzo ograniczona, koszty wysokie. Transport rzekami, a później kanałami zapewniał znacznie większą przepustowość i był tańszy.
dr nauk fizycznych Bronisława Średniawa
Po wyjątkowo uciążliwych pogodowo miesiącach tegorocznej wiosny i lata, mamy nadzieję na „normalniejszą” pod tym względem jesień. Tego jednak zbyt precyzyjnie nie da się przewidzieć, w przeciwieństwie do astronomicznych pór roku, niezależnych od zjawisk w ziemskiej atmosferze, a nastających na podstawie, w zasadzie takich samych każdego roku, cyklicznych zmian wzajemnych konfiguracji Ziemi i Słońca.
Jan Desselberger
Stowarzyszenie Techników (działające w Warszawie od 1898 r.) na posiedzeniu 11.10.1918 w przyjętej uchwale stwierdziło: Koledzy, nasz naród wstąpić ma w okres nowego życia - życia jakie utraciliśmy przeszło 100 lat temu. Ogrom pracy leży przed nami. Kraj i ustrój państwowy w zaniedbaniu, musimy wszystko tworzyć od podstaw. Budować, odbudowywać, powołać do życia. We wszystkich tych pracach niepoślednią rolę spełniać będzie technik polski. Organizujmy się więc już teraz koledzy, aby w odpowiednim momencie, każdy mógł objąć tę robotę, jaka mu przypadnie w udziale.
Oprac. Andrzej Myśliwiec, Maciej Szylman
Jerzy Bojanowicz
jaz.
Wprawdzie astronomiczna jesień zaczyna się dopiero 22 września, ale praktycznie już w sierpniu czuło się jesień i to nie tylko w przyrodzie. Od kilku lat w okresie letnim dzieje się tak dużo, że dziennikarze zapomnieli już co znaczy sezon ogórkowy. I nawet sprawozdania z dwóch Olimpiad 2020, odbywających się w Tokio rok później, nie stanowiły najważniejszych informacji dnia.
Pandemia latem nieco odpuściła (co miało miejsce i w 2020 r.), toteż temat niedoinwestowanej służby zdrowia, protesty medyków, nie pojawiał się w medialnych czołówkach. A szkoda, bo może kiedyś trzeba w końcu zacząć efektywną reformę systemu opieki zdrowotnej, a nie tylko mówić o jej konieczności, gdy szaleje grypa, COVID lub gdy biały personel zakłada białe miasteczko pod Sejmem.
Technika znacznie wzmocniła medycynę zarówno w diagnostyce i terapii, ale też spowodowała ich znaczne podrożenie. A za tym idzie fakt, że nie wszystkich na wszystko stać, wliczając w to państwo.
Tematem dominującym w kraju był „Polski Ład” - rządowy plan odbudowy polskiej gospodarki po pandemii COVID-19. Dyskusję o zawartych w nim propozycjach, m.in. zwiększenia nakładów na ochronę zdrowia, jak też zwiększenia obciążeń zwykłego obywatela, trudno nazwać merytoryczną. Była to z jednej strony - autorów programu - intensywna akcja marketingowa, a ze strony opozycji negacja całości. Rzeczowe argumenty części ekonomistów i przedsiębiorców twórcy „Polskiego Ładu” lekceważyli, zamiast przyjąć konstruktywną krytykę i podjąć z oponentami merytoryczną dyskusję.
Brak jej odczuwamy nie tylko w odniesieniu do służby zdrowia. Po prostu, oduczyliśmy się rozmawiać. Wielu polityków i publicystów mówi o tym z ubolewaniem, ale tak naprawdę nikt nie przerywa „chocholego tańca” inwektyw, wulgaryzmów, ataków personalnych i - mówiąc oględnie - braku elementarnych zasad dobrego wychowania, jakie powinny obowiązywać szczególnie w sferze publicznej. Zarzut braku kultury wypowiedzi można postawić każdej ze stron sporu politycznego. Co gorsza, ten fatalny styl wymiany poglądów przeniósł się na inne dziedziny życia społecznego, nie omija kultury, edukacji, a nawet organizacji pozarządowych, jakże często obsadzanych według kryterium sympatii politycznych, a nie kompetencji i poczucia społecznej misji.
I tak, coraz częściej polityka wkracza w nasze życie społeczne, ba, koleżeńskie i rodzinne, czyniąc w nim bolesne spustoszenie. Powinna tym złym obyczajom przeciwdziałać edukacja i wychowanie. Niestety, stały się one narzędziem walki o „rząd dusz” o silnym zabarwieniu politycznym.
1 września zaczął się kolejny (ileż już pokoleń go zaczynało) nowy rok szkolny. Wchodzimy weń (nawet ci blisko ze szkołą nie związani) z nadzieją, że COVID nie „wyrzuci” uczniów z klas i nie zmusi do pobierania nauki w trybie zdalnym. Jak się bowiem okazało przez minione półtora roku, pomimo wszelkich zalet internetu, możliwości teleinformatyki i platform cyfrowych, poziom nauki obniżył się znacznie. Z pewnością jest to, obok powszechnej dostępności do drogich usług medycznych, temat wymagający dyskusji. Nie są to sprawy proste. Sposoby na rozwiązanie istniejących problemów różni wiele środowisk. Jednakże nie można udawać, że go nie ma i odkładać zmiany ad calendas graecas. Kolejnej fali pandemii i nasza służba zdrowia i nasi uczniowie mogą nie przetrwać.
Polska szkoła jest ciągle poddawana reformom. I może byłyby one potrzebne, gdyby polegały na nadążaniu za niezwykle szybkimi zmianami cywilizacyjnymi, będącymi skutkiem tempa rozwoju nauki i techniki. Niestety, tak się nie dzieje. Nie tylko, że nie nadążamy za rewolucjami w technologii, ale jesteśmy również w tyle, jeśli chodzi o przemiany społeczne na świecie, które przecież postępują zawsze wolniej niż rozwój naukowo-techniczny. Jak jednak dowodzi historia, nie przeszkadzało to ludzkości w ewolucji, dlatego obawiam się kolejnych reform w oświacie. Wydaje mi się bowiem, iż odnoszą one przeciwny skutek niż zamierzony przez ich autorów. Dlatego dołączając się do wielu życzeń wypowiadanych pod adresem polskiej oświaty 1 września dodaję jeszcze jedno: „mniej rewolucji, więcej ewolucji”.
Ewa Mańkiewicz-Cudny
