W 1895 r. bracia Auguste i Louis Lumière opatentowali urządzenie zwane kinematografem. Po wprowadzenia dźwięku do filmu, czyli od końcówki lat 20. ub. wieku rozpoczęła się „Złota Era Hollywood”, ale kiedy programy telewizyjne, których emisję rozpoczęto blisko 100 lat temu, trafiły pod strzechy, zaczęto wieścić kres kina, a teraz telewizji!!!
Jerzy Bojanowicz
Z takim pytaniem Henryk Piekut zwrócił się do laureata Konkursu „Złoty Inżynier”, mieszkańca województwa Kujawsko-Pomorskiego prowadzącego od kilkunastu lat firmę zajmującą się handlem węglem. Prosił o nieujawnianie jego danych personalnych.
W lipcu 2022 r. rząd ogłosił program Czyste Powietrze, którego celem jest ograniczenie emisji szkodliwych substancji do atmosfery, które powstają na skutek ogrzewania domów jednorodzinnych z wykorzystaniem przestarzałych źródeł ciepła oraz niskiej jakości paliwa. Łączny budżet programu wynosi 103 mld zł. Tak duża kwota wymaga przyjrzenia się szczegółom tego programu. Zwróciliśmy się więc do Ministerstwa Klimatu i Środowiska o wyjaśnienia niektórych zagadnień.
jaz.
Przesada? Absolutnie nie! Polskie meblarstwo w ciągu ostatnich pięciu lat sukcesywnie umacniało swoją pozycję na światowym rynku mebli. Teraz na podium największych eksporterów mebli na świecie zajmuje zaszczytne drugie miejsce.
Marek Bielski
Trudno o bardziej powszechny surowiec naturalny niż sól (kamienna, magnezowa, potasowa). Jej zasoby światowe uważa się za niewyczerpywalne. Również polskie zasoby są największe ze wszystkich minerałów pod względem wystarczalności. O tym, kto najwięcej na świecie soli wydobywa i na niej zarabia decydują więc nie zasoby, lecz koszty wydobycia, przetwarzania, transportu.
jaz.
Zacznijmy od dylematu: oryle, czy flisacy? W latach 70. minionego wieku, rozmawiałem z autorytetem w dziedzinie etnografii, Piotrem Ganem – dzielącym ze mną redakcyjny pokój w Rozgłośni Polskiego Radia Kielce, który przekonywał mnie, iż choć najpierw posługiwano się nazwą oryle, a później słowem zdobywającym w polszczyźnie frekwencyjną przewagę stali się flisacy.
Marek Bielski
Bezelektrodowe stymulatory serca nowej generacji rewolucjonizują kardiologię. Przewaga miniaturowych urządzeń o wielkości pastylki w porównaniu z rozrusznikami dotychczas wykorzystywanych wynika z możliwości ich zastosowania u pacjentów z przeciwwskazaniami do implantacji tradycyjnego stymulatora. Wszczepianie takich stymulatorów wymaga jednak ogromnej wiedzy i doświadczenia. Gwarancją najwyższych kwalifikacji do wykonywania takich zabiegów jest europejski certyfikat z zakresu elektrofizjologii klinicznej. Jednym z nielicznych specjalistów w Polsce, który posiada taki certyfikat jest prof. Andrzej Głowniak. Z prof. Andrzejem Głowniakiem, kierownikiem Klinicznego Oddziału Elektrokardiologii SPSK4 w Lublinie rozmawia Jolanta Czudak
Wizyta u dentysty u wielu osób nie wywołuje pozytywnych skojarzeń. Jeśli dodatkowo istnieje konieczność wykonania specjalistycznych uzupełnień uzębienia, to oprócz stresu należy się liczyć z tym, że leczenie zajmie nam sporo czasu i pociągnie za sobą spore koszty. Nic dziwnego, że coraz większą popularność wśród dentystów, a także pacjentów, zdobywa stomatologia cyfrowa.
mj
Niecałe 70 km od granicy Polski znajduje się unikalny w Europie Środkowej rezerwat – Spreewald (Las Sprewy), zwany niemiecką Amazonią lub Wenecją. Po ostatniej epoce lodowcowej Sprewa podzieliła się tu na gęstą sieć strumyków, które jak na to wskazuje nazwa Las Sprewy – wiły się kiedyś przez gęstą puszczę.
Józef Trzionka
Wraz z szerokim wykorzystaniem kompozytów polimerowych jako materiału konstrukcyjnego w lotnictwie pojawił się nowy problem, nie występujący dotychczas w elementach metalowych samolotów. Problem dotyczy braku przewodności elektrycznej w nowoczesnych kompozytach polimerowych i w związku z tym konieczności zapewnienia takiej przewodności w celu ochrony odgromowej samolotów. Obecnie stosowane rozwiązania w tym zakresie zapewniają taką ochronę, jednak powodują wiele wyzwań, powodujących, że wciąż poszukiwane są nowe rozwiązania materiałowe, aby chronić samoloty przed piorunami skuteczniej i taniej.
dr hab. inż. Andrzej Katunin, prof. PŚ, członek Akademii Młodych Uczonych PAN
Ważnym wydarzeniem dla branży związanej z powłokami ochronnymi był European Technical Coatings Congress ETCC2022, który odbywał się od 12 do 14 lipca br. w Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Jest to prestiżowe wydarzenie o zasięgu światowym organizowane od 70 lat w różnych krajach, tym razem odbywało się po raz pierwszy w Polsce.
Nowe technologie to tytuł dyskusji panelowej moderowanej przez prof. dr. hab. inż. Jana Szmidta – Honorowego Przewodniczącego KRASP-u podczas V Światowego Zjazdu Inżynierów Polskich (V SZIP), organizowanego wraz z XXVII Kongresem Techników Polskich (XXVII KTP) przez Federację Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT (FSNT-NOT) wspólnie z partnerami, na Politechnice Śląskiej w Gliwicach (23–25.06.2022) – patrz. PT 7/22.
Jolanta Czudak
10 czerwca br. odbyły się uroczystości jubileuszowe 160-lecia urodzin Michała Doliwo-Dobrowolskiego – pioniera systemu trójfazowego. Organizatorami wydarzenia były: Zarząd Główny i Oddział Szczeciński Stowarzyszenia Elektryków Polskich. Program obchodów obejmował uroczyste odsłonięcie pomnika-ławki z Michałem Doliwo-Dobrowolskim na skwerze Jego imienia, w pobliżu Wydziału Elektrycznego ZUT oraz Międzynarodowe Sympozjum pt. „Życie i dzieło pioniera systemu trójfazowego – Michała Doliwo-Dobrowolskiego”, które odbyłosię na Wydziale Elektrycznym Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie (ZUT).
Piotr Szymczak, Aleksandra Mazurkiewicz – SEP
Profesor inżynier mechanik Janusz Ernest Tymowski urodził się 1 września 1902 r. w Lublinie. Od 1912 r. uczęszczał do ośmioklasowej szkoły filologicznej („Szkoła Lubelska”). W szkole należał do tajnej organizacji harcerskiej, a od 1916 r. do tzw. Kadr Szkolnych przybudówki Polskiej OrganizacjiWojskowej. W 1918 r. brał udział w rozbrajaniu żołnierzy austriackich. Uczestniczył w wojnie z bolszewikami w 7. Pułku Ułanów. Maturę zdał w 1920 r. i został przyjęty na Politechnikę Warszawską. Ukończył Wydział Mechaniczny PW w maju 1926 r. Po uzyskaniu dyplomu wyjechał we wrześniu 1926 r. na praktykę w Zakładach Hotschkisse'a w Levallois Perret we Francji, w celu zapoznania się z produkcją seryjną. Pracował tam do marca 1927 r. jako przyuczony frezer.
Oprac. bh (na podstawie SBTP nr 6.158)
Pierwsza wzmianka historyczna o Gdyni pochodzi z 1253 r. Przez wiele stuleci była to niewielka osada nadmorska. Dopiero w XVII wieku hetman Stanisław Koniecpolski walczący ze Szwedami o ujście Wisły (1627–1629) zwrócił uwagę na Gdynię, jako miejsce do budowy portu. Pomysł przetrwał kolejne 3 stulecia i odżył po I wojnie światowej.
Oprac. Bronisław Hynowski
Tegoroczne uroczyste podsumowanie ogólnopolskiego finału LV edycji Olimpiady Innowacji Technicznych i Wynalazczości Bloku A – Innowacje Techniczne odbyło się 9 czerwca br. w Warszawskim Domu Technika NOT.
Chwalebna, coraz powszechniej utrwalana tradycja. Z okazji jubileuszu szacownych instytucji – i w wyniku ich starań – Czytelnicy otrzymują rozliczne wydawnictwa. Zbożny cel. Tym bardziej, iż książki te – zazwyczaj bardzo starannie przygotowane, także od strony czysto edytorskiej – zostają bezpłatnie udostępniane w wersji elektronicznej.
Marek Bielski
Trudno nie dostrzec znakomitego rezultatu wystawców z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy na XV Międzynarodowych Targach Wynalazków i Innowacji INTARG® 2022. Przywieźli do Katowic kilkadziesiąt wynalazków otrzymując aż....19 medali oraz inne nagrody.
jaz.
Jerzy Bojanowicz
Jeśli komuś udało się w tym roku wyjechać na urlop lub wyjazd ma jeszcze w planach, to wie, że wiąże się to z koniecznością dokonania wyboru miejsca wypoczynku, oferty, terminu itd. Nie zawsze jest to łatwe i trzeba rozważyć różne oferty, skonfrontować je z naszymi możliwościami, czy upodobaniami. A gdyby tak powierzyć to zadanie sztucznej inteligencji – systemowi, który zbierając o nas dane z różnych źródeł, łączące je i analizując byłby w stanie dokonać wyboru za nas i przedstawić konkretną, dopasowaną do nas propozycję i załatwić to za nas. Na razie to jeszcze nierealne, ale w przyszłości – kto wie. Tylko, czy tak byśmy chcieli?
Z jednej strony liczne rozwiązania wykorzystujące sztuczną inteligencję są dużym udogodnieniem, już obecnie w wielu dziedzinach życia. Z drugiej zaś strony, pojawia się coraz więcej obaw dotyczących negatywnych scenariuszy wykorzystania jej potencjału. Nadal wiele kwestii związanych z tą technologią pozostaje otwartych, są to m.in. kwestie etyczne i prawne. O zagadnieniach związanych z implementacją SI do naszej rzeczywistości można przeczytać w obszernej relacji z panelu dyskusyjnego, który odbył się podczas V Światowego Zjazdu Inżynierów Polskich (V SZIP), organizowanego wraz z XXVII Kongresem Techników Polskich przez FSNT-NOT i Politechnikę Śląską.
Nowe technologie, takie jak sztuczne inteligencja są przedmiotem wielu obaw, z których niektóre są uzasadnione, inne zdecydowanie wyolbrzymione. Z pewnością rozwój technik wiąże się z kwestią cyberbezpieczeństwa. Skala cyberprzestępstw rośnie bardzo szybko i jest ściśle skorelowana z rozwojem technologii. Można tu wymienić niektóre z nich, jak np. kradzież tożsamości, włamania do urządzeń mobilnych lub przez serwisy społecznościowe. Szczególnie zagrożone są dane przechowywane w chmurze. Wymagają one zaawansowanych, aktualizowanych na bieżąco zabezpieczeń. Jako inny przykład zagrożeń związanych z Internetem można wskazać tzw. botnety. Botnet to sieć komputerów kontrolowana z jednego miejsca i służąca do rozproszonych ataków na sieci komputerowe (DDoS) lub rozsyłania spamu i szkodliwego kodu. Obecnie botnety służą do zbierania Informacji zawierających dane osobowe: nazwy, adresy, wiek, informacje finansowe, aktywność w Internecie, itd. Później takie zbiory danych mogą być przedmiotem handlu.
Powstaje więc pytanie, czy prawo chroni użytkowników przed niewłaściwym wykorzystaniem nowych technologii i czy obowiązująceprzepisy nadążają za rozwojem technicznym. Szybki rozwój technologii to wyzwanie, zarówno dla tworzących prawo, jak i dla tych, którzy muszą je stosować. Być może już wkrótce trzeba będzie rozstrzygać: kto ponosi winę za wypadek pojazdu autonomicznego – kierowca, czy może producent, który wyposażył samochód w niedoskonały system. Nie mówiąc już o problemach moralno-prawnych związanych z nowymi technologiami w medycynie czy kwestiami ochrony praw autorskich w przypadku sztucznej inteligencji. Problem dostosowywania systemów prawnych do szybkiego rozwoju technologicznego wygląda różnie w różnych krajach. Warto więc zwrócić uwagę na inicjatywę Komisji Europejskiej, która w kwietniu 2021 r. przedstawiła projekt unijnego rozporządzenia w sprawie sztucznej inteligencji (Artificial Intelligence Act). Jest to pierwsza próba kompleksowego uregulowania systemów sztucznej inteligencji i ich zastosowań na świecie. Rozporządzenie ma zapewnić pewność prawa, tak by ułatwić przedsiębiorcom podejmowanie inwestycji i innowacji w dziedzinie sztucznej inteligencji, zapewniając jednocześnie należytą ochronę osobom, które z takich systemów będą korzystać.
Nowe technologie, takie jak wspomniana sztuczna inteligencja tworzą nowe perspektywy dla rozwoju cywilizacyjnego, ale mogą też przysporzyć nam wielu problemów. Od czego mamy jednak ludzką kreatywność – najlepsze narzędzie do pokonywania wszelkich trudności. I tą kreatywność warto wspierać wszelkimi sposobami.
Martyna Jachimowicz
