Uroczyste podsumowanie XXIX edycji plebiscytu o tytuł „Złotego Inżyniera” było spotkaniem ludzi, którzy twardo stąpają po ziemi inżynierów ludzi, którzy w trudnych czasach okazują się nam bardzo potrzebni, zwłaszcza mądrych, którym należą się wyróżnienia – stwierdził prowadzący red. Roman Czejarek, Honorowy Złoty Inżynier PT, inżynier elektryk po Politechnice Szczecińskiej.
Jerzy Bojanowicz
Zdjęcia: Janusz M. Kowalski
Ciekawym uzupełnieniem finału plebiscytu Złotego Inżyniera i obchodów Światowego Dnia Inżyniera była prezentacja dwóch czołowych w Polsce politechnicznych studenckich kół naukowych.
jaz.
Lista dokonań wybitnego twórcy techniki, inżyniera Piotra Drzewieckiego, pierwszego prezydenta Warszawy w niepodległej Polsce, jest imponująca. Pozostawił po sobie bogatą spuściznę w każdej dziedzinie, którą się zajmował. Okazją do przypomnienia licznych zasług prezydenta stolicy w II Rzeczypospolitej było odsłonięcie jego popiersia 2 marca 2023 r., na skwerze Piotra Drzewieckiego w Parku Mirowskim w Warszawie.
JC
W cyfrowym świecie zdominowanym przez zautomatyzowane procesy i sztuczną inteligencję znacząco zmienia się rynek pracy. Rośnie zapotrzebowanie na specjalistów w zupełnie nowych zawodach. Wiele osób stanie przed koniecznością poszerzania dotychczasowych kompetencji lub całkowitego przekwalifikowania zawodowego. Branżowe centra umiejętności (BCU) będą w tym bardzo pomocne.
Jolanta Czudak
W 2021 r. został opublikowany dokument „Polityka energetyczna Polski do 2040 r.”, który zakłada, że w 2040 r. ponad połowę mocy zainstalowanej polskiej energetyki będą stanowić źródła zeroemisyjne. Sprawiedliwa transformacja, budowa niskoemisyjnego systemu energetycznego oraz związana z tym poprawa jakości powietrza to trzy główne filary tego projektu. Realizacja tych celów zakłada transformację polskiego systemu energetycznego w kierunku niskoemisyjnych źródeł energii, takich jak: OZE, wodór, atom.
Opracowano na podstawie referatu wygłoszonego przez prof. dr. hab. inż. Janusza Wojtkowiaka z Politechniki Poznańskiej pt. „Przyszłość polskiej energetyki: atom, OZE, wodór” podczas Światowego Dnia Inżyniera 2023.
Kosmos kojarzy się nam często z astronomią i obserwacją odległych planet i innych ciał niebieskich. Jednak ostatnio obraz ten ulega zmianie, głównie za sprawą coraz śmielej poczynającego sobie przemysłu pracującego na rzecz podboju Kosmosu. O osiągnięciach Polaków w tej dziedzinie mówił prof. dr hab. inż. Piotr Wolański, podczas obchodów Światowego Dnia Inżyniera 2023.
Postępująca degradacja środowiska naturalnego i zagrożenie zmianami klimatycznymi skłaniają do poszukiwania rozwiązań, które powstrzymają ten proces. Jednym z kierunków działań jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, m.in. przez produkcję energii z wykorzystaniem technologii przyjaznych dla środowiska. Wielkie nadzieje wiązane są z wodorem, nazywanym nawet paliwem przyszłości.
Lidia Sosnowska
Opracowanie metod otrzymywania wodoru z naturalnych zasobów niebędących paliwami kopalnymi, a przy tym spełniających kryteria ekonomiczne, to dla energetyki wodorowej największe obecnie wyzwanie – uważa prof. Janina Molenda, prezes Polskiego Stowarzyszenia Wodoru i Ogniw Paliwowych, kierownik Katedry Energetyki Wodorowej, z Wydziału Energetyki i Paliw Akademii Górniczo-Hutniczej, w rozmowie z Lidią Sosnowską.
Najnowsze osiągnięcia robotyki z systematyczną skutecznością przechodzą najśmielsze oczekiwania twórców filmów z gatunku science-fiction sprzed 20 lat. Roboty już nie są rozpatrywane jako jednostki, w kontekście Czwartej Rewolucji Przemysłowej tworzą ekosystem, który łączy świat rzeczywisty z wirtualnym, a jednostki zrobotyzowane, komunikując się, funkcjonują jako jednolity system. Zmiany dotyczą również postaci współczesnych robotów – dzięki zastosowaniu nowoczesnych materiałów mogą naśladować ruchy ludzi i innych istot żywych w sposób coraz bardziej precyzyjny i płynny, aby wspomagać nas w życiu codziennym i coraz bardziej zmniejszać dystans w interakcji człowiek-maszyna. Artykuł przedstawia najnowsze osiągnięcia i kierunki rozwoju oraz podejmuje dyskusję na temat implikacji i wyzwań w badaniach i zastosowaniach współczesnych rozwiązań w robotyce.
dr hab. inż. Andrzej Katunin, prof. PŚ, członek Akademii Młodych Uczonych PAN
Za nami już, rozkapryszona jak mało kiedy pod względem pogody, zima. Ta astronomiczna, podobnie jak pozostałe pory roku, nie liczy się jednak z pogodą, bo wszystko uzależnione jest od przewidywalnych na stu- i tysiąclecia, wzajemnych konfiguracji naszej planety ze Słońcem.
Jan Desselberger
W 2009 r. na mapie ośrodków badawczych i konstrukcyjnych w Polsce pojawiła się nowa nazwa – KOMAG-Instytut Technki Górniczej. Jest to kolejne wcielenie centrum konstrukcyjnego polskiego górnictwa, działającego od 1950 r.
jaz.
Prekursor pedagogiki pracy w Polsce, prof. Tadeusz Nowacki – w eseju opublikowanym przed siedemdziesięciu laty – napisał kapitalne zdanie: Powszechność zjawisk technicznych wymaga powszechności w rozwijaniu kultury technicznej. Rzecz w tym, że słuszność owej myśli nie gwarantuje, że znajdzie się ona automatycznie w obszarze szczególnego zainteresowania tych, do których została skierowana, czyli społeczeństwa.
Marek Bielski
Bardzo charakterystyczne mosty przez Wisłę pod Tczewem, to z daleka rozpoznawalne zabytki XIX-wiecznej myśli technicznej. Były wysadzane i częściowo odbudowywane, ale co przetrwało do dziś?
Oprac. Bronisław Hynowski
Komisja Europejska od 24 stycznia 2023 r. zezwoliła na wprowadzanie na rynek UE jako nowej żywności (novel food), częściowo odtłuszczonego proszku z Acheta domesticus (świerszcza domowego). Ma być on dodatkiem do ściśle określonych produktów spożywczych w określonej w rozporządzeniu ilości. Wcześniej KE dopuściła do europejskiego rynku żywności szarańczę wędrowną chrząszcza mącznika młynarka i larwy pleśniakowca lśniącego. Chociaż spożywanie owadów nie jest niczym nowym, szczególnie w krajach Azji i Afryki, to dla Europejczyków jest to wciąż egzotyka. Po ogłoszeniu rozporządzenia KE, w Internecie rozpętała się burzliwa dyskusja na temat jedzenia owadów. Jakie jest bowiem uzasadnienia KE do wspomnianych decyzji. Otóż urzędujący w Brukseli politycy są zdania, że insekty stanowią „wysoce odżywcze i zdrowe źródło pożywienia z dużą zawartością białka, tłuszczu, witamin i minerałów”.
Jedzenie owadów ma też rozwiązać problem głodu na świecie. Co prawda, nie bardzo wiadomo, jak wprowadzenia tego typu żywności na rynek europejski miałoby pomóc w rozwiązaniu tych problemów, wszak w Europie niedobory raczej nie występują, a żywność często jest marnowana.
Jakie jeszcze zalety szerokiego włączenia owadów do żywności są podkreślane w medialnych przekazach? Produkcja żywności z owadów jest uzasadniana względami zarówno ekonomicznymi, jak i ekologicznymi. W hodowli insektów nie ma potrzeby wykorzystywania bardzo dużych powierzchni, tak jak w przypadku hodowli drobiu czy bydła. Zmniejsza się również zużycie wody, paszy, a także ilość wydalanych gazów cieplarnianych. I tu pojawia się kolejny argument zwolenników diety „owadziej”. Hodowla owadów, zamiast tradycyjnej hodowli zwierzęcej ma przyczynić się do „ochrony klimatu”.
Pojawiają się też wątpliwości: – Nie znamy jeszcze odpowiedzi na pytania, jak organizm Europejczyków będzie reagował na substancje zawarte w owadach jadalnych – podkreśla prof. Dominika Matuszek, kierownik Katedry Inżynierii Biosystemów i Procesów Chemicznych Politechniki Opolskiej. Jak podkreśliła, wartość odżywcza jadalnych owadów jest wysoka, choć nie należy zapominać, że owady mogą produkować lub gromadzić z otoczenia substancje antyodżywcze lub szkodliwe, które mogą wpływać na ograniczenie wykorzystania składników odżywczych, takie jak tiaminaza, kwas fitynowy, garbniki, szczawiany, saponiny, chinony i inne. Mogą także stanowić zagrożenie związane ze specyficzną mikroflorą obecną w owadach.
Z kolei, wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi Krzysztof Ciecióra jest zdania, że:– Wywrócenie wartości, jeśli chodzi o dietetykę na Zachodzie staje się już poważnym elementem dyskusji – i przekonuje: – Będziemy bronić tradycyjnych wartości żywieniowych i wolności wyboru jedzenia. Zaznaczył też, że spodziewa się agresywnej kampanii na rzecz spożywania owadów i produktów z nich zrobionych. Wiceminister stwierdził też, że nie będzie zakazu jedzenia produktów z owadów, ale w sklepach produkty z nich muszą być dokładnie oznaczone.
A jak kwestię zmiany nawyków żywieniowych widzą konsumenci? Według sondażu IBRiS, przeprowadzonego na początku marca dla Rzeczpospolitej, jedynie 1,6 proc. ankietowanych uważa, że Polacy powinni dla zdrowia zrezygnować z jedzenia mięsa, 35 proc. jest zdania, że powinni ograniczyć jego ilość. Najwięcej, bo aż 58 proc. jest zdania, by nie zmieniać nawyków żywieniowych. A więc na razie mięso „trzyma się mocno”. Jak będzie w przyszłości – trudno powiedzieć. Być może intensywna promocja „owadzich przysmaków” zmieni gusta konsumentów, bo produkty spożywcze z owadów można już od pewnego czasu kupować w Internecie, serwowane są też w niektórych restauracjach, a ostatnio do oferty wprowadził je jeden z hipermarketów w Warszawie (są to produkty polskiej firmy).
Pojawiają się też takie pomysły, jak zaproponowany przez Centrum Badań i Innowacji Pro-Akademia z Łodzi które we współpracy z łódzkim magistratem, zachęca do założenia własnej hodowli owadów jadalnych, na klatkach schodowych w blokach, czy kamienicach.
Kontrowersje dotyczące jedzenia owadów będą zapewne jeszcze długo rozgrzewały Internet, a czas pokaże, czy tradycyjnego polskiego schabowego zastąpią smażone świerszcze.
Martyna Jachimowicz, redaktor naczelna
