Wypowiedź Marii Mrówczyńskiej, podsekretarza stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego z okazji Światowego Dnia Inżyniera.
Ubóstwo jest zjawiskiem trudnym do jednoznacznego zdefiniowania. Najbardziej powszechnie, to brak możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb jednostki. Ogranicza ono perspektywę, szanse życiowe i narusza ludzką godność. Pomimo iż przez ostatnie dwudziestolecie rozmiar skrajnego ubóstwa znacząco zmalał, szacuje się, że nadal obejmuje ono ok. 8% światowej populacji i jest jednym z najistotniejszych współcześnie wyzwań. Kluczową rolę w przeciwdziałaniu i walce z ubóstwem odgrywają nauka, technika i innowacje.
Wszystkie z powyższych elementów zależą od wiedzy i doświadczenia osób działających w obszarach szeroko pojętej inżynierii. To właśnie inżynierowie, aplikując wiedzę naukową i rozwiązania technologiczne do naszej codzienności, są realizatorami m. in. budownictwa, wytwórstwa, czy informatyzacji, które stanowią jedne z bodźców rozwoju gospodarczego. Z drugiej strony inżynierowie są żywym pomostem pomiędzy technologiami a ich zastosowaniem w praktyce. Ponadto wielu z nich łączy ten zawód z działalnością naukową, opracowując, projektując, ulepszając i wdrażając nowatorskie rozwiązania. Znakomicie wykwalifikowane ekspertki i eksperci są potrzebni zarówno do prac badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych, jak i do obsługi i korzystania z nowych rozwiązań. Jesteśmy dziś świadkami pojawiania się nowych technologii, które znacząco zmienią obraz gospodarki i społeczeństwa. To do inżynierów będzie należała misja włączenia ich w nasze codzienne życie.
Nowe technologie oferują szereg rozwiązań rewolucjonizujących sposoby produkcji, dystrybucji i konsumpcji żywności. Rolnictwo precyzyjne czy wertykalne umożliwiają optymalizację nawadniania, nawożenia, ochrony roślin oraz oferują innowacyjne podejście do produkcji żywności na obszarach z ograniczonym dostępem do ziemi uprawnej. Powyższe rozwiązania są w stanie zwiększać wydajność upraw, a także minimalizować straty i zapewniać stabilne dostawy żywności dla wciąż rosnącej globalnej populacji.
Kolejnym obszarem, w którym nauka odgrywa priorytetową rolę, jest dystrybucja żywności. Technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) oferują możliwość lepszego zarządzania łańcuchem dostaw, monitoringiem zapasów, a także prognozowaniem popytu. Systemy oparte na GPS i RFID pozwalają na minimalizację strat zaistniałych w trakcie transportu i przechowywania żywności. Platformy internetowe i aplikacje mobilne stwarzają szansę na połączenie rolników bezpośrednio z odbiorcami, tym samym podnosząc ich dochody przez eliminację pośredników. Dodatkowo żywność, często w lepszej jakości, może być dostarczana do konsumenta szybciej i efektywniej.
Innowacyjne technologie są priorytetowe w zapewnieniu dostępu do podstawowych, potrzebnych do życia zasobów – wody i energii. Systemy uzdatniania wody i rozwój odnawialnych źródeł zapewniają dostęp do wody pitnej i taniej energii, a działanie mechanizmów prosumenckich umożliwia lokalnym społecznościom rozwiązania obniżające koszty i wspierające przedsiębiorczość.
Wykorzystanie nowoczesnych technologii i innowacyjnych rozwiązań jest kluczowe we wspieraniu inicjatyw międzynarodowych, w tym do realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju. W walce z ubóstwem na skalę globalną strategiczne są wsparcie finansowe i transfer technologii do rozwijających się krajów. Priorytetowa w tym względzie jest również ścisła współpraca nauki i przemysłu. To na ich styku rozwiązania technologiczne zamieniają się w produkty i usługi, a kluczową rolę w tym procesie odgrywają waśnie inżynierowie. Skupiają się oni na działaniach w zakresie wynalazczości i projektowania nowych rozwiązań, a także zadaniach związanych z opracowaniem, budową i testowaniem złożonych maszyn, systemów czy struktur.
Nie należy zapominać, że istotną rolą inżynierów jest dzielenie się wiedzą i wprowadzanie młodych ludzi w arkana swojej specjalności. Niezależnie, czy przyjmuje to formę wykładów akademickich, czy wdrażania młodszych kolegów do pracy, ten aspekt pracy inżyniera jest nie do przecenienia. Kwestia przygotowania edukacyjnego jest kluczowa również dlatego, że prawidłowe kształcenie kolejnych pokoleń młodych inżynierów jest nie tylko warunkiem dalszego rozwoju tej bardzo rozległej dziedziny, ale również pośrednio wpływa na całe społeczeństwo – bo dobrze przygotowany inżynier, to solidnie zbudowany dom, to sprawnie funkcjonująca fabryka, działająca bez przeszkód sieć komunikacyjna, czy bezpieczny samolot.
Nawet najbardziej rozwinięta technika i technologia nie wystarczą jednak do rozwiązania problemu ubóstwa. Równie ważne są działania polityczne, społeczne i etyczne. Należy pamiętać o zapewnieniu równego dostępu do technologii, również dla osób ubogich, czy wykluczonych. Rozwój technologiczny powinien odpowiadać na potrzeby wszystkich grup społecznych i być zrównoważony.
Bardzo cieszy mnie zatem duża aktywność polskiej społeczności inżynierów. Możemy ją obserwować między innymi dzięki powszechnym zjazdom. Pierwsze z nich miały miejsce już pod koniec XIX wieku, co dobitnie świadczy o długiej tradycji tej grupy zawodowej. Wydarzenia takie jak Kongres Techników Polskich czy Światowy Zjazd Inżynierów Polskich są znakomitą okazją do wymiany wiedzy, doświadczeń i dyskusji o bieżących problemach. Niezbędnym uzupełnieniem tej aktywności jest jak największa aktywność międzynarodowa. W połączeniu ze znakomitymi kompetencjami polskich inżynierów, pozwoli ona budować dobrą markę i wpływy polskiej nauki i przemysłu na całym świecie.
Maria Mrówczyńska
