Transformacja sektora lotniczego w kierunku zrównoważonego rozwoju i cyfryzacji jest jednym z kluczowych wyzwań współczesnego lotnictwa cywilnego. Proces ten wymaga kompleksowych działań w wielu obszarach – od projektowania samolotów o zmniejszonym poziomie hałasu i emisji spalin, poprzez wdrażanie technologii napędu niskoemisyjnego lub bezemisyjnego, takich jak napęd elektryczny, hybrydowy i wodorowy, aż po zapewnienie szerokiego dostępu do zrównoważonych paliw lotniczych (SAF) jako alternatywy dla tradycyjnych paliw kopalnych.
Na temat wyzwań stojących przed branżą lotnictwa cywilnego dyskutowali uczestnicy Aerodays 2025, czyli Europejskich Dni Lotnictwa odbywających się w Warszawie od 7 do 9 maja. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Łukasiewicz-Instytut Lotnictwa pod patronatem polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej.
– Przemysł lotniczy znajduje się w punkcie zwrotnym, stojąc przed trzema obszarami wyzwań: środowiskowymi, technologicznymi oraz wynikającymi z transformacji procesów zarządzania i organizacji produkcji. To, w jakim stopniu wykorzystamy przewagi rynkowe charakterystyczne dla europejskiego sektora lotniczego, zależy od decyzji podjętych dzisiaj w zakresie finansowania badań i rozwoju oraz nowych inwestycji, zapewnienia strategicznej autonomii, nowych elastycznych regulacji i polityki zakupowej. Ważne jest, aby decyzje te realistycznie wspierały rozwój sektora lotniczego i uwzględniały perspektywę wszystkich zainteresowanych stron – mówił dr inż. Sylwester Wyka, p.o. dyrektora Łukasiewicz-Instytutu Lotnictwa.
Europejski komisarz ds. obrony i przestrzeni kosmicznej Andrius Kubillius zwrócił się do zgromadzonych przedstawicieli branży lotniczej: Innowacje mają kluczowe znaczenie dla konkurencyjności w przyszłości. Niezależnie od tego, czy jesteście start-upami, czy dużymi producentami – jesteście mistrzami wynalazczości, wykorzystujecie sztuczną inteligencję, opracowujecie samoloty elektryczne i wodorowe, zamieniając wyzwania klimatyczne w szansę na innowacje. Wasza praca ma kluczowe znaczenie dla przyszłości Europy.
Trendy i wyzwania dla przemysłu lotniczego
Europejski przemysł lotniczy stoi przed wieloma wyzwaniami, takimi jak dekarbonizacja i rozwój sztucznej inteligencji. Wszystko to w obliczu rosnącej konkurencji dla europejskiego sektora lotniczego i zmieniającej się sytuacji geopolitycznej.
Konferencja Aerodays została otwarta sesją plenarną poświęconą długoterminowej wizji rozwoju europejskiego lotnictwa w kontekście priorytetów Komisji Europejskiej w zakresie konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju. Dyskusja koncentrowała się na najnowszych trendach w lotnictwie, takich jak transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej i cyfryzacji, a także wyzwania związane z sytuacją geopolityczną, cyberzagrożeniami, utrzymaniem konkurencyjności europejskiego rynku lotniczego, dekarbonizacją, dostawami energii lub tzw. zrównoważonymi paliwami lotniczymi (SAF).
Zielona transformacja lotnictwa
Podczas trzydniowego, intensywnego maratonu dyskusyjnego wiele uwagi poświęcono zielonej transformacji w lotnictwie. Dyskutowano m.in. o dekarbonizacji sektora, postępach we wdrażaniu inicjatywy Fly the Green Deal i jej praktycznych aspektach.
Przekształcenie sektora lotniczego w stronę zrównoważonego rozwoju i cyfryzacji stanowi jedno z najważniejszych wyzwań dla współczesnego lotnictwa cywilnego. Osiągnięcie tego celu wymaga zintegrowanych działań w wielu obszarach – od projektowania cichszych i mniej emisyjnych statków powietrznych, przez wdrażanie nisko- i bezemisyjnych technologii napędowych, takich jak systemy elektryczne, hybrydowe czy wodorowe, aż po zapewnienie szerokiej dostępności zrównoważonych paliw lotniczych.
Równie ważna jest modernizacja infrastruktury lotniskowej, w tym instalacja systemów umożliwiających ładowanie samolotów, obsługę paliw alternatywnych, a także wdrożenie rozwiązań wspierających efektywność energetyczną i niskoemisyjność lotnisk. Konieczna jest również integracja nowoczesnych narzędzi cyfrowych – zarówno na poziomie zarządzania ruchem lotniczym (ATM), jak i operacji naziemnych – które zoptymalizują procesy operacyjne, zwiększą efektywność energetyczną i poprawią przepustowość.
Osiągnięcie tych celów wymaga ścisłej współpracy między branżą lotniczą, instytucjami regulacyjnymi, ośrodkami badawczo-rozwojowymi oraz operatorami lotnisk i przewoźnikami. Innowacje technologiczne muszą iść w parze z odpowiednim wsparciem legislacyjnym i finansowym, umożliwiającym skuteczne wdrożenie zielonej i cyfrowej rewolucji w lotnictwie.
Cyfryzacja, AI i autonomia – filary przyszłości lotnictwa
Prelegenci podkreślali znaczenie cyfryzacji, sztucznej inteligencji i autonomii w kształtowaniu przyszłości lotnictwa. Sztuczna inteligencja i autonomia są kluczowymi czynnikami wpływającymi na wydajność, bezpieczeństwo i zrównoważony rozwój lotnictwa. Mogą one zoptymalizować operacje, usprawnić zarządzanie ruchem lotniczym, poprawić procesy decyzyjne i przyczynić się do realizacji celów w zakresie dekarbonizacji.
Podczas sesji równoległych Aerodays 2025 zaprezentowano między innymi najbardziej przełomowe technologie w dziedzinie transformacji ekologicznego lotnictwa, osiągnięcia w zakresie zapewnienia realizacji wizji gospodarki o obiegu zamkniętym w sektorze lotniczym.
Konferencja Aerodays 2025 jednoznacznie podkreśliła, że przyszłość europejskiego lotnictwa zależy od pogłębionej współpracy międzynarodowej, skutecznej koordynacji działań badawczo-rozwojowych oraz maksymalizacji synergii między realizowanymi projektami. W obliczu dynamicznych zmian geopolitycznych i rosnących wyzwań klimatycznych kluczowe znaczenie ma utrzymanie stabilnego i odpowiedniego finansowania innowacji w lotnictwie w ramach nowego programu ramowego UE, które umożliwi dalszą transformację sektora w kierunku zrównoważonego i bezpiecznego rozwoju. Jednocześnie wskazano na potrzebę wzmocnienia odporności łańcuchów dostaw, budowania europejskiej autonomii strategicznej oraz wykorzystania potencjału lotnictwa do zapewnienia bezpieczeństwa narodowego i obrony, zgodnie z polityką bezpieczeństwa Unii Europejskiej.
mj
