Nowe statki dla studentów i naukowców
Rząd przyjął przygotowaną przez Ministerstwo Infrastruktury uchwałę dotyczącą programu „Budowa statków dla uczelni morskich w latach 2025–2029”, w ramach którego, kosztem 975 mln zł, zostaną zbudowane: trzymasztowy żaglowiec dla Uniwersytetu Morskiego w Gdyni – następca zwodowanego w 1981 r. „Daru Młodzieży” i statek badawczy dla Politechniki Morskiej w Szczecinie – zastąpi statek szkolno-badawczy „Nawigator XXI”, który od 1997 r. służył studentom.
– Gotowa w ciągu 4 lat jednostka będzie nie tylko naszą wizytówką, ale i najnowocześniejszym laboratorium naukowo-badawczym dla nowoutworzonego Wydziału Geoinżynierii i Ochrony Środowiska i najnowocześniejszym miejscem realizacji praktyk dla naszych studentów – zadeklarował prof. Wojciech Ślączka, rektor Politechniki Morskiej. – Zostanie wyposażona w roboty podwodne i urządzenia autonomiczne, które będą umożliwiały badania prowadzone na wodach głębokich oraz w urządzenia do wodowania, m.in. zdalnie sterowanych pojazdów podwodnych, echosondy, wibrosondy.
Źródło: PAP
Pierwszy całkowicie polski instrument w misji NASA
To zaprojektowane i zbudowane w Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk (CBK PAN) urządzenie badawcze GLOWS (GLObal solar Wind Structure). Zamontowane w należącej do NASA sondzie Interstellar Mapping and Acceleration Probe (IMAP) na początku października połączyło się z centrum kontroli na Ziemi.
Sonda pomoże zbadać dwa ważne i powiązane ze sobą zagadnienia naukowe w heliosferze: przyspieszenie cząstek energetycznych oraz interakcje wiatru słonecznego z lokalnym ośrodkiem międzygwiazdowym. Wykorzysta 10 instrumentów naukowych, z których jednym jest polski fotometr. Zbada globalną strukturę wiatru słonecznego, rejestrując fotony o bardzo wąskiej długości fali, nazwanej Lyman-alfa, które nie docierają do powierzchni Ziemi.
Na projekt GLOWS Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczyło – na podstawie umowy z CBK PAN – ponad 20,8 mln zł na lata 2021–2027.
Źródło: PAP
Nowe rodzaje stali dla zastosowania w infrastrukturze kolejowej
Cechujące się wyższą trwałością zostaną opracowane w ramach międzynarodowego projektu „GreenSteel4Rail” kierowanym przez naukowców z Politechniki Wrocławskiej. Na jego realizację, w którą oprócz wrocławskich naukowców, zaangażowane będzie 11 firm i ośrodków naukowych z Hiszpanii, Portugalii, Niemiec, Belgii i Polski (Sieć Badawcza Łukasiewicz), uczelnia otrzymała blisko 11,3 mln euro z Funduszu Badawczego Węgla i Stali.
– Wykorzystamy szereg umocnień i strategii projektowania składu chemicznego, w tym inspirowanych stopami o podwyższonej entropii. Chcemy zweryfikować możliwość zastosowania stali wielofazowych o strukturze bainitycznej i martenzytycznej oraz wprowadzenia hierarchicznej struktury w celu podwyższenia właściwości mechanicznych – wyjaśnia dr inż. Aleksandra Królicka z Wydziału Mechanicznego Politechniki Wrocławskiej, kierowniczka projektu.
Trwające 54 miesiące badania rozpoczną się w I kw. 2026 r.
Źródło: PAP
Patroni Roku 2026
Sejm jednogłośnie ustanowił rok 2026 Rokiem Stanisława Staszica, który „bez wątpienia należy do grona najwybitniejszych przedstawicieli polskiego oświecenia” oraz Józefa Maksymiliana Ossolińskiego „twórcy Ossolineum – człowieka wielkich zasług dla polskiej kultury i nauki”. Obaj zmarli 200 lat temu.
Stanisław Staszic (ur. 1755), w latach 1808–1826 był prezesem Królewskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i zainicjował wybudowanie jego siedziby wg projektu Antonia Corazziego (dziś w Pała-cu Staszica w Warszawie mieszczą się m.in. Polska Akademia Nauk i Towarzystwo Naukowe War-szawskie). Współtworzył m.in. Uniwersytet Warszawski, Szkołę Górniczą w Kielcach i Instytut Agronomiczny, przyczynił się do rozwoju górnictwa i hutnictwa, tworząc m.in. Hutę Aleksander w Białogonie.
Józef Maksymilian Ossoliński (ur. 1748), fundator Ossolineum, doprowadził do utworzenia katedry języka polskiego na Uniwersytecie Lwowskim i przekazał swoje zbiory fundacji, dając początek narodowej książnicy i muzeum, dziś działającemu we Wrocławiu.
Źródło: PAP
