W 2024 r. minęło dokładnie 100 lat odkąd polscy uczeni zajęli się badaniami ciekłych kryształów. W 1924 r. ukazała się bowiem pierwsza w Polsce publikacja autorstwa Mieczysława Jeżewskiego poświęcona badaniom tych materiałów [M. Jeżewski, Influence du champ magnetique sur les constantes dielectriques des cristaux liquides, Journal de Physique et le Radium, 5, 59 (1924)]. Przedstawiała ona wyniki badań dielektrycznych dwóch znanych wówczas substancji ciekłokrystalicznych, p-azoksyanizolu i p-azoksyfenetolu. Z okazji stulecia Polskie Towarzystwo Ciekłokrystaliczne wydało książkę 100 lat polskich badań nad ciekłymi kryształami. Tytuł nawiązuje do artykułu Mariana Mięsowicza 50 lat polskich badań nad ciekłymi kryształami opublikowanego w „Postępach Fizyki”, 26, 129-151 (1975) opisującego szczegółowo pół wieku tych badań.
Prezentowana książka jest zbiorem opisów różnych polskich ośrodków naukowych, które zajmują się badaniami ciekłych kryształów w zakresie chemii, fizyki i aplikacji. Przedstawiony jest aspekt historyczny, tzn. co doprowadziło do zajęcia się tą tematyką, jak również kto się nią zajmował i jakie najważniejsze wyniki osiągnął. Dodatkowo został zebrany dorobek publikacyjny obejmujący 3653 pozycji literaturowych. Można prześledzić jaka tematyka był podejmowana na przestrzeni lat i jak przebiegała współpraca między ośrodkami naukowymi. Dodatkowo zebrane zostały awanse naukowe. Liczba wypromowanych naukowców z tematyki ciekłych kryształów jest imponująca: 224 doktorów, 72 doktorów habilitowanych i 35 profesorów. Jest również rozdział poświęcony powstaniu i działalności Polskiego Towarzystwa Ciekłokrystalicznego.
Prof. Marzena Tykarska
