Po wieloletnich przygotowaniach Komitet Muzeum Przemysłu i Rolnictwa (MPiR) wystawił 5 listopada 1876 r. w domu Epsteina przy pl. Krasińskich w Warszawie liczne eksponaty ze świata techniki. Lokal miał duży przedsionek na parterze, w którym umieszczono sikawki i narzędzia pożarnicze, kasy żelazne oraz 3 gabloty z ekspozycją zamków. Na prawo od przedsionka były pokoje prowadzące do kancelarii muzeum i do sal, w których umieszczono ekspozycje: skóry, obuwia, rękawiczek.
Jak odnotowała Biesiada Literacka (1876, nr 46 i 47) największą salę podzielono na dwie mniejsze, gdzie eksponowano wyroby metalowe. Sala ta miała wejścia: lewe prowadzące do sali z wyrobami ślusarskimi i mechanicznymi, prawe – na ekspozycje fajansu. Na prawo była sala z okazami nasion rolniczych. Dalej (ze strony lewej) znalazły się sale z najróżniejszymi okazami: model wagonu towarowego, kolekcja zbóż, zbiór marmurów, narzędzi, itd. W ostatniej sali (prawej), mieszczącej wyroby ze skóry, znalazły się okazy dębu krajowego, płody rolne z zagranicy i kolekcja preparatów garbarskich ozdobiona rysunkami zakładów. W przedpokoju prowadzącym do kancelarii muzeum umieszczono wyroby mechaniczne oraz zbiór drzwiczek piecowych. Oprócz pomieszczeń na parterze wykorzystano 6 niedużych sal na piętrze. Schody prowadzące na piętro ozdobiły dywany i kwiaty.
Tygodnik Ilustrowany (1876, nr 47) odnotował szczegóły organizacji wystawy: W sali głównej większe przedmioty umieszczono na stołach, przy ścianach, drobne w przeszklonych gablotach ustawionych pomiędzy oknami. Pośrodku sali ustawiono przedmioty wymagające oglądania z każdej strony. Wykorzystano także powierzchnie ścian wieszając na nich niektóre z eksponatów, a nawet parapety okien. Z kolei artykuł opublikowany na łamach Kuriera Warszawskiego (1876, nr 192) informował o organizacji wystawy oraz o korzyściach dla zwiedzających jak i wystawców. Mocno pokreślono konieczność promowania przemysłu krajowego, jego równości lub dominacji nad produktami zagranicznymi. Zaakcentowano też konieczność organizacji tego typu wystaw, których głównym zadaniem jest kształcenie i wymiana informacji.
Najistotniejszym dla wystawców według Gazety Przemysłowo-Rzemieślniczej (1876, nr 21), mógł się okazać zapis o możliwości sprzedaży swoich produktów w ramach wystawy z zaznaczeniem, że odbiór zakupionego wyrobu może odbyć się jedynie po wystawie – tak Komitet zabezpieczył się przed niekorzystnym, a wręcz niepożądanym, ubytkiem eksponatów, zapisując: Dozwolonem będzie wystawcom rozdawania katalogów, cenników, adresów i t. p. Wolno będzie sprzedawać wystawione przedmioty, lecz zabieranie wystawionych wyrobów nastąpić będzie mogło dopiero po zamknięciu wystawy. Przedmioty dostarczone na wystawę z zamiarem sprzedania, powinny mieć oznaczoną cenę sprzedaży, przy innych przedmiotach, jakkolwiek oznaczenia cen nie jest obowiązkowe, pożądanem jest jednak by takowe dla każdego przedmiotu przez wystawców ustawioną było.
Kurier Warszawski (1876, nr 240) odnotował, że do 24.10.1876 r. udział w wystawie potwierdziło 57 podmiotów, a ostatecznie wzięło udział ponad 90 wystawców. Wśród nich byli przedstawiciele: garbarzy, introligatorów, rękawiczników, rymarzy, siodlarzy, szewców, blacharzy, brązowników i mosiężników, fabrykantów wyrobów platerowanych, grawerów, iglarzy i pilnikarzy, kowali i ślusarzy. Większość wystawców już wcześniej uczestniczyła w podobnych wystawach, a do ponownego udziału w znacznej mierze najprawdopodobniej skłoniły ich korzyści płynące z poprzednich wystaw, z mniejszej zaś – idea edukowania społecznego.
Pomimo pozytywnej oceny wystawy, nie brakowało też słów krytyki, m.in. że: wśród wystawców brakowało małych przedsiębiorców, za mały metraż lokalu oraz niedostatecznie wyeksponowano rolnictwo. Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza (1876, nr 46) postawiła zarzut, że: wystawa bardzo przypomina wystawy sklepowe ulic Senatorskiej i Krakowskiego Przedmieścia, które i tak lepiej obrazują polską produkcję wyrobów szewskich, siodlarskich, rękawiczniczych, jubilerskich itd.
Przegląd Techniczny (1876, nr 11), podsumowując pozytywnie wystawę,skupił się na działaniu Komitetu Muzeum, do którego w krótkiej notce wypunktowano wskazówki:
- Program wystawy powinien zostać ograniczony pod względem tematycznym;
- W trakcie wystaw powinny zostać prowadzone odczyty dotyczące historii rozwoju i stanu obecnego poszczególnych gałęzi przemysłu;
- Muzeum musi budować swoją kolekcję przedmiotów mogących stanowić wzory dla rzemieślników.
- Ponadto zalecono, aby do Komitetu i Zarządu Muzeum wprowadzić specjalistów: techników i wytwórców.
Nie wiadomo, na ile Komitet przyjął te wskazówki, ale już rok później (1877) otworzono pierwszą tematyczną „Wystawę prac kobiet”.
Oprac. Bronisław Hynowski
