Kończąc szkołę ponadpodstawową wiele osób przed wyborem uczelni wyższej zadaje pytania: na jakie studia pójść? Czy na pewno te studia to to, co chcę robić w życiu? Czy może lepiej pójść od razu do pracy?
Zarówno uczelnie, jak i kierunki techniczne cieszą się w polce największym zainteresowaniem. W środowisku inżynieryjnym często wybrzmiewa rosnące zapotrzebowanie na inżynierów z różnych dyscyplin naukowych z uwagi na dynamicznie rozwijający się przemysł, a zwłaszcza działy badań i rozwoju. Dobrym uzupełnieniem może okazać się dodatkowa aktywność studencka, która przejawia się w studenckich kołach naukowych (SKN), stowarzyszeniach naukowo-technicznych (SNT), czy organizacjach studenckich. Efektami takich prac mogą być działania naukowe i przedsiębiorcze. W artykule analizuję różne formy naukowej aktywności studenckiej wraz z ich rezultatami, często znajdujące odzwierciedlenie w karierze zawodowej i akademickiej.
Koła naukowe i organizacje studenckie
Na każdej uczelni funkcjonuje od kilkunastu do kilkudziesięciu SKN zajmujących się różnymi dyscyplinami nauk inżynieryjno-technicznych. Najciekawszymi tematami działań naukowych są m. in.: technologie kosmiczne, technologie z sektora motoryzacji, urządzenia robotyczne, materiały polimerowe, czy informatyka. Efekty prac w SKN przekładają się często na kontynuację działań naukowych przez podjęcie kształcenia na innych kierunkach studiów lub podczas realizacji rozpraw doktorskich. W ramach tego typu działań możliwe jest dokonanie np. zgłoszeń patentowych. Kiedy Urząd Patentowy RP przyznaje patent, wiele młodych osób decyduje się na otworzenie własnej działalności gospodarczej, zaczynając od zawiązania startupu. Taką firmą była np. Ekoenergetyka Polska, której współzałożyciel zbudował przedsiębiorstwo zatrudniające ok. 1000 osób, produkujące ładowarki do autobusów elektrycznych. Jedno z jego działań zostało zarejestrowane w UP RP pod numerem prawa wyłącznego pat.224554. Istnieją także koła naukowe współpracujące z większymi organizacjami np. Stowarzyszeniem Elektryków Polskich, które umożliwiają im rozwój na arenie uczelnianej, ogólnopolskiej, a także europejskiej w ramach konwencji EUREL.
Do międzynarodowych pozarządowych organizacji naukowo-technicznych należy zaliczyć także IEEE, pod którego szyldem działają w Polsce tzw. student branche. Do organizacji studenckich należy m. in. IAESTE, czyli międzynarodowa organizacja prowadząca program wymiany zagranicznych praktyk zawodowych dla studentów kierunków technicznych., która zapewnia możliwość płatnych praktyk i staży studenckich w ponad 85 krajach świata. Kolejna to Erasmus Student Network, czyli organizacja wspierająca studentów odbywających część swoich studiów za granicą w ramach programu Erasmus+. Działają też ruchy lokalne, np. Niezależne Zrzeszenie Studentów, które jest organizatorem popularnych konkursów: Konkursu Konstrukcji Studenckich KOKOS i Studencki Nobel. Wiele podobnych inicjatyw jest organizowanych przez członków forum uczelni technicznych.
Inicjatywy startupowe i programy grantowe
Studenci na etapie finalizacji swoich projektów w kołach naukowych często rozważają komercjalizację tswoich rozwiązań, lecz nie zawsze mają na to fundusze. Aby założyć startup lub pozyskać inwestora, warto brać udział w różnych przedsięwzięciach, np. programach mentoringowych lub zwrócić się do lokalnego inkubatora przedsiębiorczości. Istnieją też konkursy, np. Ogólnopolski Konkurs Student-Wynalazca, w którym nagrodą jest wyjazd na Międzynarodową Wystawę Wynalazków w Genewie, gdzie laureaci mogą zaprezentować swój projekt i próbować pozyskać inwestora.
Młodzi pracownicy nauki mogą zdziałać znacznie więcej, jeśli uda im się pozyskać finansowanie od zewnętrznych podmiotów – przedsiębiorców, którzy np. w ramach działań marketingowych oferują studentom środki na realizację projektów. Oprócz sponsorów istnieją także programy grantowe. Do takich należą np. program Studenckie koła naukowe tworzą innowacje (do 70 tys. zł na realizację projektu koła naukowego), Talenty Jutra, organizowany przez fundację Empiria i Wiedza (do 20 tys. zł na realizację projektu naukowego), Perły Nauki (do 200 tys. lub do 240 tys. zł na realizację projektu naukowo-badawczego) przypominający Diamentowy Grant (do 220 tys. zł na realizację projektu naukowego), dzięki któremu studenci studiów inżynierskich mogli pominąć studia magisterskie i rozpocząć doktorat. Młodzi pracownicy nauki mogą wnioskować także o środki, np. do Narodowego Centrum Nauki (NCN) w ramach programu PRELUDIUM (do 70 tys., 140 tys. lub 210 tys. zł na realizację badań podstawowych zjawisk fizycznych).
Stypendia
Studenci i młodzi pracownicy nauki mogą ubiegać się nie tylko o stypendia rektora za osiągnięcia naukowe, ale też z innych funduszy. Najbardziej popularne są stypendia dla studentów za znaczące osiągnięcia w wysokości 17 tys. zł, czy też dla wybitnych młodych naukowców w wysokości ponad 5 tys. zł. miesięcznie, wypłacane przez 36 miesięcy. Stypendium przyznać może także Fundacja na Rzecz Nauki polskiej (FNP) w ramach programu START, które wynosi 28 tys. zł. Wiele programów stypendialnych można znaleźć na stronie stypendiów pomostowych lub w popularnym serwisie internetowym mojestypendium.pl, na którym można znależć też konkursy i propozycje staży. Studenci w Polsce mają bardzo bogatą ofertę do wyboru różnych form rozwoju naukowego, jak i biznesowego.
mgr inż. Michał Cichowicz
