Sztuczna inteligencja budzi emocje – od entuzjazmu po nieufność. Jednych fascynuje, innych przeraża, a wielu wciąż nie wie, jak się wobec niej zachować. Tymczasem AI już dziś zmienia nasze otoczenie – sposób pracy, uczenia się, a nawet podejmowania decyzji. Czy to oznacza, że powinniśmy trzymać się od niej z daleka? Wręcz przeciwnie – kluczowe jest, by nauczyć się korzystać z niej mądrze, bezpiecznie i etycznie. Eksperci Politechniki Wrocławskiej przekonują, że potrzebujemy cyfrowego BHP – prostych zasad, które pomogą nam zachować kontrolę i świadomie wykorzystywać potencjał tej technologii.
AI zmienia obieg informacji
– AI zmienia obieg informacji i grozi przeciążeniem poznawczym. To wywołuje obawy, które część z nas powstrzymują przed korzystaniem z możliwości, jakie daje sztuczna inteligencja. Im mniej o niej wiemy, tym łatwiej oddajemy pole do tej pory zarezerwowane tylko dla gatunku ludzkiego. Nie musi tak być. Kluczowe jest, by każdy, niezależnie od wieku i zawodu, potrafił korzystać z AI bezpiecznie, etycznie i świadomie. Tylko tak zbudujemy dojrzałe, odpowiedzialne społeczeństwo w epoce sztucznej inteligencji – mówi dr hab. inż. Tomasz Kajdanowicz, prof. uczelni,który kieruje Katedrą Sztucznej Inteligencji na Politechnice Wrocławskiej.
Eksperci wrocławskiej uczelni proponują kilka złotych zasad BHP AI. Wdrożone w codziennym życiu, pracy czy edukacji, pomogą nam czerpać z nowych technologii bez ryzyka utraty kontroli.
Zadbaj o ekologię informacyjną
Dezinformacja to jedno z głównych zagrożeń wskazywanych przez Polaków w kontekście rozwoju AI. Jak mówi dr inż. Jan Kocoń, współtwórca polskiego modelu językowego PLLuM, nie możemy traktować informacji tworzonych przez AI jako „prawdy objawionej”. Kluczowe są higiena informacyjna, ograniczone zaufanie i umiejętność weryfikacji źródeł.
Dotyczy to również prywatności – używając chatbotów, warto czytać licencje i nie dzielić się danymi osobowymi czy wrażliwymi dokumentami.
Twórz zasady, zanim zrobi to AI
Wiele firm nadal nie ma jasnych reguł korzystania z AI w miejscu pracy. Aż 44% respondentów nie potrafi ocenić, czy narzędzia AI są u nich powszechnie dostępne. Tymczasem – jak podkreśla prof. Kajdanowicz – to na liderach organizacji spoczywa obowiązek tworzenia jasnych zasad, które dadzą pracownikom pewność działania i odpowiedzialność za efekty.
Transparentność staje się też kluczowa w rekrutacjach, gdzie AI coraz częściej wspiera decyzje kadrowe. Kandydaci mają prawo wiedzieć, jakie algorytmy analizują ich aplikacje.
Nigdy nie jest za późno
Tylko 15% Polaków deklaruje dobrą znajomość AI, ale aż 43% chce się uczyć więcej – to dobry sygnał. Według dr. inż. Jana Koconia edukacja to fundament odpowiedzialnego wdrażania AI. I nie chodzi tylko o ekspertów IT – potrzebujemy powszechnej edukacji, rozwijającej logiczne myślenie, umiejętność weryfikacji treści i rozpoznawania zagrożeń.
Politechnika Wrocławska prowadzi działania edukacyjne zarówno dla młodzieży, jak i seniorów. Celem jest budowanie cyfrowej odporności wśród wszystkich grup społecznych.
AI w szkolnictwie wyższym
AI staje się także naturalną częścią edukacji akademickiej. Już dziś uczelnie, w tym Politechnika Wrocławska, opracowują zasady korzystania z AI przez studentów, w tym planują obowiązkowe szkolenia z zakresu BHP AI.
Eksperci przewidują, że AI wpłynie na sposób oceniania – prace zaliczeniowe mogą ustąpić miejsca projektom zespołowym i bieżącej weryfikacji postępów. Niezbędne będzie też wyraźne oznaczanie, które treści zostały współtworzone z użyciem AI.
Jednak, zdaniem ekspertów z PWr , zamiast bać się sztucznej inteligencji – nauczmy się z niej korzystać z głową. AI nie zniknie, ale to od nas zależy, czy stanie się narzędziem wspierającym, czy zagrożeniem. Świadomość, edukacja i odpowiedzialność to trzy filary cyfrowego BHP, które pomogą nam bezpiecznie przejść przez rewolucję technologiczną.
Wypowiedzi ekspertów:
