Miesięcznik Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT

Biogaz i biometan – energia z polskiej wsi

Wzrost produkcji biogazu i biometanu staje się jednym z filarów polskiej transformacji energetycznej. O potencjale tych źródeł mówiono podczas VII Konferencji Green Gas Poland 2025 (29–30.09.2025) oraz pierwszych w kraju targów branży biogazu, biometanu, biopaliw i biomasy – BioPower Poland, które odbyły się w Ptak Warsaw Expo (30.09 – 2.10. 2025).

W pierwszym dniu konferencji wzięło udział ponad 250 uczestników – przedstawicieli branży, administracji i samorządów. Dyskutowano o kierunkach rozwoju sektora, finansowaniu inwestycji oraz znaczeniu biogazu i biometanu w transformacji energetycznej Polski.

Prezes Unii Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego i Biometanowego (UPEBBI) Artur Zawisza zaapelował o pilne uchwalenie przepisów dotyczących biometanu, które mają zostać wyodrębnione z tzw. ustawy wiatrakowej. Jak podkreślił, rozwiązania te spotkały się z pozytywnym odbiorem podczas konsultacji w Kancelarii Prezydenta RP.

Wiceprezes Beata Matecka zwróciła uwagę, że Green Gas Poland stał się najważniejszym forum wymiany wiedzy między przedstawicielami biznesu i administracji. – To przestrzeń, gdzie kształtuje się kierunki transformacji energetycznej opartej na biogazie i biometanie – podkreśliła.

O konieczności wspólnego działania branży przypomniał Dariusz Bojsza, współtwórca Porozumienia dla Biogazu i Biometanu (P2B), które skupia osiem organizacji sektora. – W jedności siła. Chodzi o to, by mówić jednym głosem i wspólnie wypracowywać stanowiska dla dobra branży – zaznaczył.

Branżowe wyróżnienia

Podczas konferencji ogłoszono laureatów nagród branżowych. Tytuł Ambasadora Biogazu 2025 otrzymał dr inż. Henryk Smolarz, dyrektor generalny Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR).

Nasze zaangażowanie obejmuje wszystkie rodzaje energii gazowej, jednak szczególny nacisk kładziemy na biogaz. Będziemy własnym przykładem promować jego potencjał – zapowiedział Smolarz.

Wyróżnienia trafiły również do firm Neo Bio Energy, Bio Power, Howden Polska, Business Consulting Group, Karola Janasa oraz portalu Farmer.pl.

Biogaz – klucz do stabilnej i konkurencyjnej energetyki

Podczas konferencji eksperci zgodnie podkreślali, że biogaz i biometan mają kluczowe znaczenie dla stabilności krajowego systemu energetycznego. To odnawialne, sterowalne źródła energii, które mogą zapewnić bezpieczeństwo dostaw niezależnie od warunków pogodowych.

Zdaniem uczestników debat Polska dysponuje potencjałem wytwarzania nawet 8 mld m³ biometanu rocznie, co mogłoby znacząco wzmocnić bezpieczeństwo energetyczne kraju i ograniczyć odpływ energochłonnego przemysłu za granicę.

Przedstawiciele branży wskazywali, że rozwój sektora ogranicza brak odpowiednich mechanizmów wsparcia dla dużych instalacji oraz skomplikowane procedury administracyjne. Wciąż jednak dostępne są znaczące środki finansowe – ok. 1,4 mld zł w programach NFOŚiGW. Uczestnicy konferencji apelowali o uproszczenie przepisów i bardziej elastyczne modele finansowania, podkreślając, że biogazownie mogą stabilizować sieć i zwiększać produkcję energii w okresach szczytowego zapotrzebowania.

W panelu „Tak dla Biogazu” zwrócono uwagę na konieczność budowania zaufania i komunikacji z mieszkańcami wsi. Podsumował to dr Stanisław Derehajło, radny sejmiku województwa podlaskiego: musimy wytworzyć modę na biogazownie – to korzyść dla rolników i środowiska.

Polska wieś może być energetycznym centrum

Drugi dzień konferencji Green Gas Poland 2025 odbywał się w ramach targów BioPower Poland 2025, w Ptak Warsaw Expo.

Tomasz Szypuła, prezes Ptak Warsaw Expo, otwierając wydarzenie, podkreślił, że biogaz i biometan powinny stać się ważnym elementem transformacji polskiej gospodarki, podobnie jak w krajach sąsiednich. Polska, z dużym udziałem rolnictwa w PKB, dysponuje znacznym potencjałem surowcowym. – Powinniśmy zachęcać rolników i inwestorów do budowy biogazowni i biometanowni, czemu służą zarówno targi BioPower Poland, jak i konferencja Green Gas Poland – mówił.

Artur Zawisza, prezes Unii Pracodawców i Producentów Przemysłu Biogazowego i Biometanowego (UPEBBI), wskazał, że połączenie konferencji z targami stworzyło wyjątkową synergię wiedzy i biznesu. Z kolei wiceprezes UPEBBI Beata Matecka podkreśliła znaczenie warsztatów dotyczących pozyskiwania unijnych dotacji i rozwoju Branżowych Centrów Umiejętności Bioenergetycznych.

Praktycy: biogazownie to szansa, ale potrzebne wsparcie

W trakcie debat przedsiębiorcy i rolnicy – właściciele biogazowni z różnych regionów – przypomnieli, że w Polsce działa zaledwie ok. 200 instalacji biogazu rolniczego i tylko jedna biometanownia. Główne bariery rozwoju to skomplikowane przepisy, brak zachęt inwestycyjnych i trudności z zagospodarowaniem ciepła.

Eksperci wskazali na potencjał tzw. wysp energetycznych w rolnictwie, czyli lokalnych systemów produkcji energii, które mogłyby zasilać społeczności wiejskie. Jak zauważyła prof. Alina Kowalczyk-Juśko z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie istotną przeszkodą jest bariera mentalna – niechęć do współpracy i tworzenia spółdzielni. Jej zdaniem rozwiązaniem może być lokalizacja biogazowni przy obiektach o dużym zapotrzebowaniu na ciepło, np. suszarniach zbóż.

Podczas debat o dekarbonizacji sektora rolno-spożywczego eksperci zgodnie wskazywali, że biogazownie mogą stać się filarem gospodarki obiegu zamkniętego i ważnym elementem polityki klimatycznej. Łukasz Majewski z Goodvalley Agro mówił o strategii „od pola do stołu”, łączącej produkcję, przetwórstwo i energetykę, a Marta Tomaszewska-Pielacha z Polskiej Federacji Producentów Żywności przypomniała, że większość śladu węglowego żywności pochodzi z transportu i surowców. – Bez zmian w miksie energetycznym trudno go ograniczyć – zaznaczyła. Zdaniem Filipa Mikosza z Polskiej Grupy Biogazowej odpady rolne i spożywcze to cenny surowiec energetyczny, a rozwój biogazu wymaga stabilnych zasad i wsparcia finansowego.

Według raportu GreenMeUp, zaprezentowanego przez dr Ewę Krasuską (PIGEOR), Polska mogłaby wytwarzać nawet 8 mld m³ biometanu rocznie, koncentrując się na lokalnych, średnich instalacjach. Do 2040 r. realna produkcja mogłaby sięgnąć 3,7 mld m³, wspierając ciepłownictwo i transport, o ile zapewnione zostaną stabilne przepisy i finansowanie.

Eksperci podkreślali jednak, że kluczem do rozwoju jest rynek, nie tylko podaż. Aleksander Zawisza wskazał na brak regulacji wymuszających wykorzystanie biometanu, co spowalnia inwestycje. Lech Wojciechowski z Polskiej Platformy LNG i bioLNG dodał, że bez odbiorców nie ma biznesu – potrzebne są jasne cele rynkowe, jak w Niemczech.

Dr Hanna Waliszewska z NCBR oceniła, że realny potencjał Polski to 3–5 mld m³ biometanu, a niewykorzystanym surowcem może być słoma. Z kolei Marcin Nocoń (Bio LNG Polska) zwrócił uwagę na bariery administracyjne przy przyłączaniu instalacji do sieci.

Uczestnicy konferencji podkreślali, że potrzebne są spójne regulacje i zachęty inwestycyjne obejmujące cały łańcuch – od produkcji po odbiór biogazu. Porozumienie dla Biogazu i Biometanu zapowiedziało dalsze działania na rzecz uchwalenia przepisów biometanowych. Podczas sesji o finansowaniu przedstawiciele BOŚ Banku i UPEBBI wskazali, że łączenie kredytów z funduszami unijnymi może zwiększyć bezpieczeństwo inwestycji i przyspieszyć rozwój sektora.

Opr. mj, Zdjęcia: PAP, Ptak Warsaw Expo