Z Krzysztofem Pokłackim, Prezesem Polskiego Stowarzyszenia Serwisów Urządzeń Domowych (PSSUD) rozmawia Zygmunt Jazukiewicz
Ustalmy, co rozumiemy przez „urządzenia domowe”.
To maszyny i urządzenia, zwłaszcza elektryczne wykorzystywane w gospodarstwach domowych. Na rynku funkcjonuje nazwa sprzęt AGD (artykuły gospodarstwa domowego) celowo skonstruowane i powszechnie użytkowane w gospodarstwach domowych narzędzia i urządzenia, ułatwiające codzienne domowe czynności i pozwalające zaoszczędzić sporo czasu. Panele fotowoltaiczne, wiatraki czy pompy ciepła bardziej przyporządkował bym do branży energetycznej.
Kluczową sprawą są szkolenia oraz zaopatrzenie w części zamienne i nowe narzędzia w obliczu szybkiego rozwoju AGD. Jak Stowarzyszenie może wspomóc w tym serwisantów?
Stowarzyszenie powstało właśnie w celu wspierania branży serwisów AGD. Naszym celem statutowym są, takie działania jak prowadzenie polityki informacyjno-szkoleniowej, organizowanie i prowadzenie szkoleń, kursów, konferencji i warsztatów dotyczących0 serwisowania urządzeń domowych. W związku z brakiem szkół branżowych kształcących serwisantów AGD i brakiem napływu profesjonalnej kadry technicznej do serwisów byliśmy współautorami wraz z APPLIA Polska (Związek Producentów AGD) podręcznika Technik AGD – Kompendium wiedzy. Ujęte tam zostały opracowania, między innymi przez naszych inżynierów i doświadczonych praktyków. W kilku szkołach technicznych w Polsce wdrożony został pakiet ćwiczeń specjalistycznych do przeprowadzania w przygotowanych pracowniach szkolnych. Członkowie Stowarzyszenia brali bardzo czynny udział w tym projekcie. Szkoliliśmy nauczycieli zawodu, bo w kraju na chwilę obecną nie ma tego typu szkół branżowych .
Właśnie zakończyłem wraz z zespołem czteroosobowym PSSUD pisanie wniosku pt. Opisywanie kwalifikacji sektorowej –Serwisowanie urządzeń domowych (AGD). Udało się to nam dzięki wsparciu Instytutu Badań Edukacyjnych i ich wspaniałym specjalistom. Projekt systemowy (Wspieranie rozwoju Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji w Polsce w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021–2027) „Serwisant AGD” będzie kwalifikacją na 5 poziomie Polskiej Ramy Kwalifikacji. PSSUD jako Stowarzyszenie branżowe ubiegać się będzie o status instytucji certyfikującej.
Kwalifikacja pomoże Stowarzyszeniu i nie tylko, kształcić specjalistów AGD w pozaszkolnym systemie edukacji i nadawać im certyfikaty przez Ministra Rozwoju i Technologii. Myślę, że ta inicjatywa podniesie rangę zawodu i wykształci profesjonalnych specjalistów. Pragniemy ten projekt wdrożyć w szkołach branżowych w kraju
Wydaje się, że konieczna jest ścisła współpraca z producentami.
PSSUD od wielu lat zacieśnia współpracę z producentami przez APPLiA Polska – Związek Producentów. Jesteśmy zapraszani na Kongresy Serwisów AGD organizowane przez APPLiA, gdzie przedstawiamy nasze prezentacje, przemyślenia. Mojemu ostatniemu wystąpieniu na X Kongresie Serwisów AGD przewodziła myśli „MY WAY” w Stowarzyszeniu PSSUD do stworzenia „OUR WAY” z producentami, ale do osiągnięcia takiego stanu jest jeszcze daleka droga. Indywidualnie producenci szkolą naszych serwisantów tylko na własne potrzeby w charakterystycznej specjalizacji dla każdego z nich. Przy wspólnym wysiłku, można byłoby zdecydowanie więcej osiągnąć dla wzajemnych korzyści.
Jaka część serwisantów dysponuje certyfikatami czy też uprawnieniami nadawanymi przez producentów?
Obecnie nie ma takich certyfikatów. Producenci podpisują umowy o współpracy w większości z mikroprzedsiębiorstwami usługowymi, które zostają autoryzowanymi serwisami AGD i to na nich opiera się obowiązek dostarczenia podstawowej wiedzy i umiejętności swoich pracowników.
Czy istnieje jakaś forma wspomagania takich małych firm przez ulgi w wynajmie lokali bądź odpisy podatkowe?
Każdy serwis musi sam zorganizować zaplecze techniczne, warsztatowe i wyposażyć je w potrzebny specjalistyczny sprzęt do naprawy urządzeń AGD. W chwili obecnej taka forma wspomagania jest niedostępna dla tej branży, nic takiego nie funkcjonuje.
Co się dzieje z wymienianymi urządzeniami? Jaka część trafia do utylizacji, a jaka bywa wykorzystana jako źródło części zamiennych?
PSSUD podjął wiele działań, aby serwisy zrzeszone w Stowarzyszeniu nawiązały współpracę z renomowanymi firmami recyklingowymi. Ugruntowano tą współpracę podpisaniem stosownych umów, dlatego podejmowane są próby stworzenia nowego życia dla starych urządzeń AGD czy zużytych części. W tej dziedzinie jednak nadal jest potrzebna edukacja polskich klientów. W ramach stowarzyszenia podejmujemy działania aby edukować w tej dziedzinie właścicieli serwisów AGD.
Sprzęt regenerowany może jeszcze służyć przez wiele lat. Przecież chętnie kupujemy używane samochody lub ubrania z lumpeksu.
Producent zarabia na produkcji i sprzedaży. Jak go zmotywować do serwisowania? Nie wiem. Logistyka i dystrybucja częściami zamiennymi jest bardzo kosztowna dla producentów. Dedykowalność podzespołów jest ogromna, brak części uniwersalnych, dlatego wysoka cena części bardzo ogranicza rentowność napraw pogwarancyjnych.
Unia Europejska od kilku lat pracuje nad projektem poprawy sytuacji dłuższego życia urządzeń. Ale jest to w dalszym ciągu projekt. 22 marca 2023 r. Komisja Europejska opublikowała swój projekt dotyczący dyrektywy w sprawie prawa do naprawy (Right to Repair Directive).
Każde państwo członkowskie musi stworzyć internetową platformę napraw, aby połączyć konsumentów z warsztatami i sprzedawcami odnowionych towarów na swoim obszarze. Platforma umożliwi wyszukiwanie według lokalizacji i standardów jakości, pomagając konsumentom w znalezieniu atrakcyjnych ofert i poprawiając widoczność dla osób zajmujących się naprawami. Rejestracja na platformie internetowej (dla warsztatów, sprzedawców, kupujących) jest dobrowolna.
Instrukcje użytkowania są często źle napisane, więc łatwo o nieporozumienia. Czy nie uważa Pan, że branża serwisowa powinna się tym zająć, np. w formie aneksu do instrukcji producenta?
Jest już troszkę lepiej w tym temacie. Instrukcje piszą specjaliści o dużej, lecz bardzo specjalistycznej wiedzy i w technicznym języku. Tłumacze tłumaczyli ogromne techniczne teksty i wychodziły nieporozumienia słowno-logiczne. W jednym języku jest to np. uszczelka w drugim element, w trzecim fartuch.
Może z tego względu niechęć do czytania instrukcji przez klientów jest ogromna, urządzenia są dzisiaj bardzo zawansowane, wyposażone w najnowsze technologie, co często nie idzie w parze z wiedzą i praktyką użytkowników.
Producenci, obecnie starają się nie straszyć użytkowników zapisami o konsekwencjach złego użytkowania. Brak jest takiej edukacji, a serwisanci nie są postrzegani jako autorytety w tej dziedzinie. Dzisiaj każdy klient jest specjalistą, bo wyczyta w Internecie niekoniecznie właściwe informacje.
Jakie przepisy regulujące działalność branży należy, Pana zdaniem, zweryfikować lub zmienić?
Nasze Stowarzyszenie jest członkiem KIG, jesteśmy też związani z Rzecznikiem MŚP pracujemy w zespołach Rady Przedsiębiorców, ekonomii i szkolnictwa. Bardzo duże są ciągłe zmiany w prawie konsumenckim. Niezgodność Towaru z Umową – Rękojmia – to ponownie Niezgodność Towaru z Umową.
Ciągła manipulacja w tym sektorze wprowadza chaos wśród klientów i pracowników serwisów, do tego jest jeszcze „Gwarancja”. Z doświadczenia (34-letniego ) wiem że 90% klientów nie jest zorientowanych co się komu należy, a co jest dobrowolne, z tego wynikają nieporozumienia.
Mam jeszcze uwagę w sprawie unormowania procedur części zamiennych, wymian i napraw gwarancyjnych, pogwarancyjnych oraz sprawy ich utylizacji. Problem zbierania urządzeń AGD i RTV jest unormowany Ustawą z 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym 1., 2. i nowelizacją (Dz.U.2024.573. Akt obowiązujący – Wersja od: 15 kwietnia 2024 r. Art. 37. – [Obowiązek nieodpłatnego odbioru zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych] – Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny).
Tutaj sprawa wymienionych części z napraw urządzeń domowych jest nieuregulowana. Serwisy nie mogą tego wyrzucać do śmieci zmieszanych, a firmy recyklingowe chcą je odbierać odpłatnie, czyli kto ma płacić: klient? serwis? Jeśli serwis, to musi to powiększyć koszt usługi. Ten problem prawnie powinien być unormowany. Zainteresowanie firm recyklingowych jest słabe, bo są to duże gabaryty (drzwi od chłodziarek czy zbiorniki od pralek itd.) Zysku finansowego nie ma z tego towaru.
Radzimy sobie jako serwisy zrzeszone w PSSUD dzięki przychylności firm – Zakładów Przetwarzania Zużytego Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego. Udało się nam z nimi porozumieć dzięki ich dobrej woli i trosce o środowisko. Za co im bardzo Dziękuję w imieniu Naszych Serwisów i Klientów.
Dziękuję za rozmowę.
