Prezentacja dokonań i projektów naukowo-badawczych podczas XVI Forum Inżynierskiego połączonego z obchodami IX Dnia Mechanika, potwierdziła niezwykłą kreatywność i ambicje młodych twórców techniki. Wspólna konferencja pod hasłem „Innowacyjna oferta młodych”, odbyła się 30 maja w Poznaniu, jako impreza towarzysząca Międzynarodowym Targom ITM INDUSTRY EUROPE – Przemysł Ery Cyfrowej. Organizatorami wydarzenia były Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT oraz Stowarzyszenie Inżynierów Mechaników Polskich.
Forum Inżynierskie organizowane jest przez Federację Stowarzyszeń Naukowo- Technicznych NOT od 20 lat, ale po raz pierwszy szczególny nacisk położony został na prezentację dokonań studenckich i doktoranckich kół naukowych. Współczesny świat coraz bardziej potrzebuje nowoczesnej myśli inżynierskiej w radzeniu sobie z pogłębiającymi się problemami: społecznymi, gospodarczymi, zdrowotnymi, energetycznymi, środowiskowymi, transportowymi i związanym z bezpieczeństwem narodowym. Innowacyjne projekty w każdej z tych dziedzin, realizowane przez młodych twórców techniki, obdarzonych niesamowitą kreatywnością i wyobraźnią techniczną, mogą przyspieszyć rozwiązanie nabrzmiałych problemów.
Powróciliśmy do Poznania
– Aby młodzi innowatorzy mogli rozwijać swoje nowatorskie pomysły, potrzebne jest wsparcie finansowe i merytoryczne – zaznaczyła podczas otwarcia konferencji Ewa Mańkiewicz-Cudny, prezes FSNT NOT. Jako Federacja, zrzeszająca 40 stowarzyszeń naukowo-technicznych, możemy zapewnić im wsparcie merytoryczne, bo w naszych szeregach aktywnie działa wielu wybitnych pracowników naukowych i ekspertów. Pomoc finansowa na realizację przedsięwzięć zależy jednak od zupełnie innych instytucji. Organizując konferencję pod hasłem „innowacyjna oferta młodych” chcieliśmy zwrócić uwagę na możliwości wsparcia finansowego we wdrażaniu nowatorskich rozwiązań, dlatego zaprosiliśmy na Forum przedstawicieli NCBR, PARP i Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej – dodała.
Partnerami XVI Forum Inżynierskiego były, m.in. : Międzynarodowe Targi Poznańskie, PARP, NCBR, FNP, Stowarzyszenie Techników Odlewników Polskich. Wszyscy zgodnie przyznawali, że ambitna młodzież i młodzi twórcy techniki stanowią wielką siłę w tworzeniu innowacyjnej gospodarki, dlatego tego potencjału nie można zmarnować. Dofinansowanie realizowanych przez nich nowatorskich projektów i prac badawczych jest sprawą kluczową dla rozwoju polskiej gospodarki.
– Powinniśmy ich wspierać i pomagać im w budowaniu przestrzeni do pracy, organizować środki na finansowanie ich marzeń i realizację celów. Proponuję, żebyśmy wszyscy jako FSNT-NOT powalczyli o to, żeby pieniądze w Polsce były na takie przedsięwzięcia wydawane racjonalnie, ocenił prof. dr hab. inż. Tomasz Chmielewski, prezes Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich (SIMP), który wspólnie z dr. inż. Romanem Grygorukiem z Politechniki Warszawskiej zainaugurował konferencję wykładem nt. zastosowania inżynierii w medycynie.
Młodzi zaprezentowali
Wręczenie nagród przyznanych przez SIMP oraz nagrody DŻWIGNIA, którą odebrał Robert Gromada, prezes firmy MediSensonic SA
Kluczową częścią XVI Forum Inżynierskiego połączonego z obchodami IX Dnia Mechanika była debata dotycząca „Oferty młodych naukowców dla gospodarki”. Poprzedziło ją wręczenie kilkunastu wyróżnień przyznanych przez SIMP, laureatom XVI edycji ogólnopolskiego konkursu na „Najlepsze Osiągnięcie Techniczne Roku 2022”, a także nagrody „Inżynier Mechanik Roku 2023”, którym został Szymon Michalski z firmy DMG MORI za osiągnięcie pn. „M1 – 3 osiowe innowacyjne centrum obróbkowe”.
Wśród wyróżnionych było wielu pracowników naukowych, przedsiębiorców, ale również uczniów średnich szkół technicznych, nagrodzonych, m.in. za prototyp urządzenia zwiększającego wydajność ogniw fotowoltaicznych z systemem sterowania zdalnego, zdalnie sterowanego modelu latającego, laboratoryjnego śmigłowca, biometrycznej klawiatury, wspomagającej leczenie RSI oraz kontrolera kolektorów słonecznych z monitoringiem i wizualizacją pracy
Pełna lista laureatów konkursów SIMP znajduje się na stronie: https://simp.pl/dzialalnosc/konkursy/konkurs-na-osiagniecie-techniczne-roku/
Specjalizująca się w rozwijaniu techniki mikrofalowej i fotooptycznej, technologiczna firma MediSensonic S.A otrzymała DŹWIGNIĘ, za efektywność w zakresie wprowadzenia innowacji. Nagroda przyznawana od 2000 r. wręczana jest tylko jednemu laureatowi wyłonionemu przez redakcję „Przeglądu Technicznego”, FSNT-NOT i Wydawnictwo SIGMA-NOT.
Debata
Projekty, w które angażują się młodzi innowatorzy powinny mieć szanse na dalszy rozwój. Dostęp do infrastruktury badawczej jest w tej sytuacji fundamentalny. Nie wszystkie uczelnie ułatwiają im korzystanie ze specjalistycznej aparatury i laboratoriów. Ten wątek był poruszany m.in. przez uczestników debaty „Oferta młodych naukowców dla gospodarki”, której moderatorem był dr hab. inż. Dawid Myszka, przewodniczący Komisji Młodzieży FSNT-NOT, profesor Politechniki Warszawskiej. W dyskusji podkreślano jednak, że młodzi ludzi, działający w studenckich kołach naukowych mają warunki do rozwoju kreatywności. Bardzo pomocną rolę w realizacji ich pomysłów pełnią też mentorzy na uczelniach technicznych.
– Jednym z najlepszych sposobów propagowania wiedzy jest inspirowanie młodych ludzi do twórczej aktywności, aby wciągali w to swoich rówieśników i wspólnie podejmowali działania badawcze. Obserwuję to jako opiekun i fan studenckiego koła naukowego Technologie i Materiały (TIM), które założyłem jako doktorant ponad 20 lat temu na Wydziale Technologicznym Mechanicznym Politechniki Warszawskiej – wyznał prof. Dawid Myszka. I dodał: – Studenci z grupy TIM realizują wiele ciekawych pomysłów i projektów. Zajmują się m.in. wyrobami wytwarzanymi metodą drukowania 3D. Ich dokonania są naprawdę imponujące.
W trwającej ponad godzinę merytorycznej dyskusji przedstawiono wiele przykładów, potwierdzających efektywność działania młodych twórców techniki, włączonych w nowatorskie projekty. W debacie uczestniczyli: mgr inż. Michał Cichowicz, przewodniczący Studenckiej Rady Koordynacyjnej i jednocześnie wiceprzewodniczący Centralnej Komisji ds. Młodzieży SEP z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego (ZUT) w Szczecinie, mgr Łukasz Sztern, kierownik Inkubatora Innowacyjności Politechniki Warszawskiej i mgr inż. Łukasz Żrodowski, prezes firmy AMAZEMET, doktorant na Wydziale Inżynierii Materiałowej w Zakładzie Materiałów Konstrukcyjnych Politechniki Warszawskiej.
Michał Cichowicz, laureat Studenckiego Nobla przyznanego 29 maja 2023 r. przez Niezależne Zrzeszenie Studentów w kategorii „3W” za cały dotychczasowy dorobek naukowy, m. in. za nowatorską konstrukcję protezy kończyny dolnej, podzielił się doświadczeniami z realizacji swoich projektów. Jako absolwent trzech kierunków studiów na ZUT: inżynierskich na kierunku Automatyka i Robotyka, a także magisterskich na kierunkach Elektrotechnika oraz Mechanika i Budowa Maszyn, jest zwolennikiem konfrontowania zdobywanej na studiach wiedzy z praktyką zawodową. – To mi ułatwia prace nad doktoratem, który przygotowuję teraz w Szkole Doktorskiej ZUT pod okiem dr. hab. inż. Marcina Wardacha, prof. ZUT z Katedry Maszyn i Napędów Elektrycznych Wydziału Elektrycznego ZUT oraz dr. inż. Pawła Herbina z Katedry Zarządzania Produkcją Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki ZUT.
– Połączenie nauki z przemysłem to jest dobry pomysł, podobnie jak doktoraty wdrożeniowe, ale wciąż marginalny – dodał Łukasz Żrodowski, twórca ponad 20 wynalazków związanych z nowymi technologiami. – Niestety, z takich możliwości korzysta zaledwie ok. 5% studentów, natomiast 95% spotyka się z przemysłem dopiero po zakończeniu studiów. Program kształcenia jest zbyt przeładowany i zabiera studentom dużo czasu, dlatego nie angażują się w zakładanie startupów, aby rozwijać w nich nowatorskie projekty. W moim odczuciu wymaga to szybkiej zmiany. Ja korzystałem z indywidualnego toku studiów i to dało mi swobodę czasową. Mogłem zajmować się technologiami, które rozwijam z sukcesem w spółce AMAZEMET, wyłonionej ze startupu Politechniki Warszawskiej.
Firma powstała z inicjatywy wynalazców z Wydziału Inżynierii Materiałowej oraz Wydziału Inżynierii Produkcji, którzy objęli udziały razem z Instytutem Badań Stosowanych PW. Podstawą do jej utworzenia w 2019 r. były prowadzone kilka lat wcześniej prace badawczo-rozwojowe w studenckim kole naukowym, związane m.in. z wytwarzaniem metalicznych materiałów proszkowych do druku 3D oraz wytwarzaniem in-situ nanokompozytów metodą przetapiania laserowego.
– Jako przedstawiciel Inkubatora Innowacyjności na Politechnice Warszawskiej mogą zapewnić, że tworzymy studentom możliwość takiej pracy, która wykracza poza kierunkowe wykształcenie i projektowe działania w kołach naukowych – uzupełnia Łukasz Sztern. – W mojej ocenie, przyszły inżynier nauczy się dużo więcej realizując projekty już w trakcie studiów. Jeśli nawet będzie musiał w jakiejś dziedzinie uzupełnić wiedzę, to nadrobi to bez problemów, bo ma dobre podstawy. Szkoda tylko, że nie jesteśmy uprawnieni do stosowania europejskiego system punktacji (ECTS), który pomaga określić postępy studenta w nauce i gwarantuje zaliczanie studiów krajowych i zagranicznych do programu realizowanego w macierzystej uczelni.
Studenckie innowacje
Młodzi twórcy techniki o swoich propozycjach związanych z rozwojem innowacyjności mówili nie tylko w czasie debaty, ale także podczas prezentacji dokonań studenckich kół naukowych. Rozwiązania zaprezentowali przedstawiciele: Akademickiego Koła Stowarzyszenia Elektryków Polskich przy Wydziale Elektrycznym Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, kół naukowych „KONSTRUKTOR” i „TECHNOLOGIE i MATERIAŁY” z Politechniki Warszawskiej oraz trzech z Politechniki Poznańskiej: Międzywydziałowego Koła Naukowe D3DAL (Dedal), Koła Naukowego inżynierów Transport Publicznego i PUT Rocketlab.
Przedstawiciele kół naukowych z Politechniki Warszawskiej przygotowują projekty związane z drukiem 3D, który coraz powszechniej stosowany jest w przemyśle obronnym. Wykorzystywany jest do drukowania elementów broni małokalibrowej, a także rakietowej i lufowej. Prelegenci mówili o jego zaletach. Druk 3D ma cechy, które są dla przemysłu zbrojeniowego wręcz kluczowe. Pozwala to na redukcję masy, tańszą obróbkę oraz likwidację łączeń, które są zawsze słabymi elementami broni oraz pojazdów bojowych. W swoich planach młodzi konstruktorzy z PW zamierzają wydrukować w technologii 3D głowicę do ręcznego granatnika.
Założone przed 3 miesiącami na Politechnice Poznańskiej koło naukowe D3DAL (Dedal) reprezentowane na Forum przez Błażeja Gabryszewskiego i Aleksandra Wawrzyniaka, zajmuje się m.in. drukiem protez rąk dla dzieci oraz wydrukami przed- i śródoperacyjnymi w technologii 3D. – Tworzymy też aplikację dzięki której pacjenci będą mogli się uczyć jak lepiej korzystać ze swoich protez – wyjaśniali prelegenci. … Pomysł powstał na potrzeby jednego pacjenta i rozwinął się na tyle, że postanowiliśmy go rozbudować, aby wszyscy mogli z naszego rozwiązania skorzystać.
Koło Naukowe Inżynierów Transportu Publicznego jest organizacją zrzeszająca studentów interesujących się zagadnieniami związanymi z transportem szynowym. Jeden z zespołów PUTrain zajmuje się budową innowacyjnej lokomotywy w skali 1:5,5 na dachu, której zainstalowano panele fotowoltaiczne. -– Jest to rozwiązanie nowatorskie, ponieważ jeszcze nikt w branży kolejowej nie zdecydował się na użycie energii pozyskanej z paneli fotowoltaicznych, zamontowanych na pojeździe, na potrzeby trakcyjne. Pierwsi wpadliśmy na ten pomysł. Nasz projekt wpisuje się idealnie w potrzebę ograniczania zużycia nieodnawialnych źródeł energii w transporcie publicznym – informowali Jakub Żytkowski i Jacek Dwornik. Zespół buduje też innowacyjny symulator kabiny maszynisty, skutkujący znaczącym zwiększeniem jego bezpieczeństwa.
Dokonania koła naukowego PUT Rocketlab, przedstawił mgr inż. Tomasz Krakowski – Projektujemy i budujemy rakiety sondujące, rozwijamy technologie napędów hybrydowych, prowadzimy badania naukowe i bierzemy udział w zawodach, targach oraz konferencjach naukowych. Odnieśliśmy wiele sukcesów w najbardziej prestiżowych zawodach rakietowych, pokonując najlepsze ośrodki naukowe w tej branży z całego świata.
Wystąpienia kół naukowych były ważnym elementem dyskusji nad rolą młodych naukowców i konstruktorów w powstawaniu innowacyjnych projektów, do wykorzystania w przemyśle i medycynie.
– Jestem pod wielkim wrażeniem prezentacji dokonań studenckich kół naukowych – podsumowała obrady Ewa Mańkiewicz-Cudny, prezes FSNT-NOT. – Forum Inżynierskie organizujemy od 20 lat, ale po raz pierwszy skupiliśmy się tak intensywnie na innowacyjnej ofercie młodych twórców techniki. Zaskoczyli nas wspaniałymi pomysłami, które z niezwykłą determinacją realizują w swoich uczelniach. Wiele poruszonych tutaj i prezentowanych w dyskusjach zagadnień wymaga kontynuacji, a ponieważ prof. Dawid Myszka prowadzi w FSNT-NOT Komisję Młodzieżową liczę, że te wszystkie sprawy będą tam finalizowane. We współpracy ze studenckimi kołami naukowymi mogłyby powstać ciekawe projekty i programy, podjęte i realizowane przez komisję. Naprawdę warto włączyć się w pomoc młodym twórcom, bo oni mają nie tylko wiedzę, ale również wielki zapał do prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej w dziedzinach, które doskonale wpisują się w strategię gospodarczą.
Program XVI Forum Inżynierskiego i IX Dnia Mechanika był bardzo bogaty. Pandemia spowodowała przerwę w organizacji tej konferencji, dlatego było to pierwsze takie wydarzenie od 5 lat. Uczestnicy konferencji mieli do omówienia wiele zagadnień determinujących rozwój innowacji i przedsiębiorczości.
Większość z propozycji przedstawionych przez prelegentów z powodzeniem mogłyby znaleźć zastosowanie w gospodarce, po skomercjalizowaniu wyników badań. Niezbędne do tego jest jednak rządowe wsparcie i dostęp do środków finansowych przeznaczonych na badania i rozwój. Największym źródłem finansowania takich przedsięwzięć w Polsce jest NCBR, który od 2008 do 2021 r. wydatkował na wsparcie projektów badawczo-rozwojowych ponad 70 mld zł, a rocznie przeznacza na ten cel 5 mld złotych.
– W naszej ofercie mamy 42 konkursy na finansowanie innowacyjnych przedsięwzięć. Jako agencja wykonawcza Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej zajmujemy się łączeniem biznesu i nauki. Jesteśmy instytucją pośredniczącą w obsłudze funduszy z PO Inteligentny Rozwój, a teraz Funduszy dla Nowoczesnej Gospodarki. Zachęcamy młodych twórców do sięgania po te środki, bo przyszłość dzieje się u nas – przekonywała Urszula Sakowicz z NCBR.
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) w latach 2013–2022 wydatkowała 15,3 mld zł na dofinansowanie projektów w ramach programów Polska Wschodnia, Inteligentny Rozwój, Sukcesja z sukcesem oraz Wiedza, edukacja, rozwój. Zawarto 13 tys. umów. Większość programów kontynuowana jest w nowej perspektywie finansowej. Ofertę PARP związaną z obsługą funduszy w ramach budżetu UE na lata 2021–27, przedstawił uczestnikom Forum ekspert Rafał Stachowiak: Wspieranie MŚP i startupów ma kluczowe znaczenie dla budowania innowacyjnej gospodarki. Początkujący przedsiębiorcy, którzy stawiają pierwsze kroki w biznesie, potrzebują szczególnej pomocy, która umożliwi im rozwój, dlatego w PARP z myślą o nich realizujemy wiele konkursów i działań przeznaczonych na ten cel. Na programy rozwojowe o charakterze akceleracyjnym i postakceleracyjnym dla innowacyjnych przedsiębiorstw, na wczesnym etapie rozwoju, usługi specjalistyczne, match-making z korporacjami można uzyskać finansowanie w ramach trwającego konkursu Startup Booster Poland z programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG). Programy mentoringowe, pozwalające zweryfikować założenia biznesowe pomysłodawców, wspierane są w innym działaniu FENG -– Laboratorium Innowatora. Startupy, które zakończyły inkubację, otrzymują także wsparcie z Programu Polska Wschodnia na wiele różnych działań. Nasza oferta jest bardzo atrakcyjna zarówno dla przedsiębiorców początkujących jak również działających z sukcesem na rynku.
Budżet programu na rzecz Nowoczesnej Gospodarki (FENG w nowej perspektywie wynosi 2,8 mld euro, Polski Wschodniej prawie 4 mld euro, a Rozwoju Społecznego 1,4 mld zł.
Nie mniej atrakcyjna jest także oferta Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (FNP) dla młodych badaczy, naukowców i inżynierów, którzy mają innowacyjne pomysły i są zainteresowani ich komercjalizacją i wdrożeniem. Dr Maria Mosor zapewniała, że FNP może im w tym skutecznie pomóc. – Dwa oferowane w ramach FENG programy Fundacji na rzecz Nauki Polskiej są zupełnymi nowościami (Proof of Concept i PRIME). Ukierunkowane są na budowę kompetencji zespołów w zakresie interakcji z rynkiem i komercjalizacji oraz na rozwój potencjału wdrożeniowego wyników badań, które powstały na wcześniejszym etapie. Pozostałe trzy spośród programów opracowywanych przez FNP to nowa odsłona działań, które w minionych latach pozwoliły już zbudować w naszym kraju światowej klasy zespoły badawcze i centra doskonałości. FIRST TEAM to program skierowany do młodych naukowców z całego świata, którzy chcą prowadzić w Polsce przełomowe badania, natomiast TEAM-NET ma pomóc we wprowadzaniu innowacyjnych rozwiązań, produktów i technologii na rynek – powiedziała.
Nie tylko finansowanie badań, ale i bezpieczeństwo jest bardzo ważne. Podczas konferencji podpisano też list intencyjny w sprawie wspólnej realizacji Programu Bezpieczne Praktyki i Środowisko (BPiŚ). Jest to program edukacyjny skierowany do studentów oraz uczniów szkół średnich. Jego głównym celem jest upowszechnianie wiedzy dotyczącej szeroko rozumianego bezpieczeństwa podczas odbywania praktyk, staży oraz pracy. Kształtuje wśród młodych pracowników właściwe wzorce i postawy. Podpisy pod dokumentem złożyło 9 sygnatariuszy m.in.: FSNT-NOT, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Państwowa Inspekcja Pracy, Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej, Urząd Dozoru Technicznego, Wyższy Urząd Górniczy i Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska.
Do tematyki poruszanej podczas XVI Forum Inżynierskiego będziemy jeszcze wracać w kolejnych publikacjach.
Jolanta Czudak
