Ponad 250 projektów o wartości 700 mln zł zrealizowała do tej pory Grupa Badawcza Łukasiewicza Zdrowie. Dotyczą one m.in. innowacji w systemie opieki zdrowotnej, produktów leczniczych i półproduktów do wytwarzania leków, innowacji w technologiach medycznych, medycyny regeneracyjnej, technik addytywnych w medycynie i inżynierii biomedycznej oraz technik kwantowych w medycynie.
Projekty GBŁ Zdrowie realizowane są zarówno we współpracy lub na zlecenie podmiotów komercyjnych – od korporacji po firmy z sektora MSP – jak i samodzielnie przez instytuty Sieci Badawczej Łukasiewicz.
– Oferujemy specjalną usługę „Wyzwania Łukasiewicza”. To innowacyjna formuła pracy Łukasiewicza z naszymi partnerami biznesowymi. Pomysł jest banalnie prosty. W naszym Intranecie ogłaszamy „Wyzwania”, które są efektem kontaktu z klientami, monitorowania konkursów agencji finansujących prace B+R oraz platform zakupowych. Następnie zapraszamy wszystkich pracowników Łukasiewicza do zgłaszania pomysłów na ich rozwiązanie – wyjaśnia dr Adam Dawidziuk, koordynator Grupy Badawczej Zdrowie, Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle „ORGMASZ”.
Pracownicy mogą zgłaszać swoje propozycje przez wypełnienie krótkiej i prostej fiszki, która znajduje się pod każdym opublikowanym „Wyzwaniem”. Po wyborze konkretnego rozwiązania, klient poznaje zespół i omawia z nim kluczowe potrzeby. Kolejny krok, to praca w wewnętrznym gronie naukowców danej grupy badawczej nad propozycją projektu odpowiadającego na potrzeby firmy, a następny – prezentacja propozycji klientowi. Po jego akceptacji rozpoczyna się intensywna praca zespołu projektowego z klientem.
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
Grupa Badawcza Łukasiewicza Zdrowie skupia się głównie na badaniach aplikacyjnych, lecz istotną część projektów stanowią także prace dotyczące badań podstawowych. Dotychczas GBŁ Zdrowie zrealizowała ponad 250 projektów, które wspierają polski system opieki zdrowotnej. – Ich wartość to 700 mln zł – mówi dr Dawidziuk. Jednak zanim innowacyjne rozwiązania zostaną skomercjalizowane, trzeba pozyskać środki, często ogromne, na badania. Według Adama Dawidziuka pochodzą one zarówno z projektów międzynarodowych (np. Horyzont Europa), jak i krajowych m.in. z takich instytucji jak Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Narodowe Centrum Nauki, czy Agencja Badań Medycznych.
W WALCE Z KLESZCZAMI
Jednym z ciekawszych projektów GBŁ Zdrowie jest (realizowany przez Łukasiewicz – Łódzki Instytut Technologiczny) projekt „Ekologiczny preparat na bazie polimerów naturalnych działający repelentnie na kleszcze”. Jego cel to opracowanie przyjaznego dla środowiska preparatu na bazie polimerów ze źródeł odnawialnych z dodatkiem olejków eterycznych działających odstraszająco na kleszcze, który byłby stosowany w formie oprysku na tereny zielone. – Wytypowane do badań biopolimery z grupy polisacharydów odznaczają się specyficznymi właściwościami biologicznymi, w szczególności biodegradowalnością, która pozwala na bezpieczne stosowanie wytworzonych na ich bazie preparatów przy pełnej ekologiczności, zarówno na etapie wytwarzania, stosowania jak i pozostałości – twierdzi dr Dawidziuk. Preparat będzie jednym z elementów działań profilaktycznych chroniących ludzi przed chorobami odkleszczowymi. W ramach projektu realizowana ma być także kampania informacyjno-promocyjna polegająca na przekazywaniu podstawowej wiedzy na temat kleszczy i przenoszonych przez nie chorób.
USPRAWNIĆ PRACĘ NA BLOKU OPERACYJNYM
Z kolei Łukasiewicz – Poznański Instytut Technologiczny pracuje nad projektem „Cyberfizyczny, zintegrowany system logistyki artykułów medycznych na blok operacyjny – SLS” (ang. Surgical Logistic System). Ma on za zadanie stworzyć system bazujący na oprogramowaniu komputerowym klasy workflow, wraz z wyposażeniem pozwalającym na identyfikowanie i rejestrowanie artykułów medycznych: przed, w trakcie i po zabiegach operacyjnych.
POKONAĆ GLEJAKA
Naukowcy z Łukasiewicz – PORT Polskiego Ośrodka Rozwoju Technologii realizują projekt „Analiza skuteczności immunoterapii glejaka z wykorzystaniem limfocytów T gamma-delta”. Glejak wielopostaciowy (glioblastoma multiforme, GBM) jest najczęściej występującym złośliwym nowotworem mózgu o bardzo złym rokowaniu i medianie przeżycia około 10 miesięcy. – Obecnie istniejące metody terapii charakteryzują się bardzo niską skutecznością, ponieważ komórki nowotworowe przeżywają w 90% przypadków. Dane te uzasadniają konieczność opracowania lepszego podejścia terapeutycznego w leczeniu GBM –tłumaczy dr Dawidziuk. Jego zdaniem nową i obiecującą metodą leczenia nowotworów może być właśnie immunoterapia, czyli terapia wykorzystująca potencjał komórek układu odpornościowego do znajdowania i niszczenia komórek nowotworowych. Wśród komórek układu odpornościowego, które wykazują aktywność przeciwnowotworową, szczególnie interesujące są limfocyty T mające receptor komórek T (ang. TCR, T cell receptor) zbudowany z łańcuchów γ i δ. U ludzi wyróżnia się dwie główne populacje komórek T γδ, które wykazują działanie przeciwnowotworowe: komórki Vδ2+ ‒ dominujące we krwi obwodowej i komórki Vδ1+ ‒ zlokalizowane głównie w tkankach obwodowych. Wykazano, że oba typy komórek rozpoznają antygeny związane z transformacją nowotworową i stresem komórkowym.
Z MYŚLĄ O ŚRODOWISKU NATURALNYM
W projekcie realizowanym w ramach konsorcjum jednostek naukowych i produkcyjnych z Polski, Serbii i Ukrainy „Naturalne produkty jako baza do ekologicznych zrównoważonych preparatów” nasz kraj reprezentuje Łukasiewicz – Instytut Nowych Syntez Chemicznych. Tym razem zadanie stojące przed naukowcami to opracowanie preparatów naturalnych i funkcjonalnych na bazie ekstraktów nadkrytycznych wspomagających uprawę roślin (biostymulatory o właściwościach ograniczających infekcje grzybicze) oraz chroniących ludzi przed patogenami mikrobiologicznymi (kremy ochronne, żele mukoadhezyjne).
Do badań będą wykorzystywane surowce roślinne: goździki, morszczyn pęcherzykowaty z grupy brudnic oraz chmiel zwyczajny. Strona polska skupi się na opracowaniu biostymulatora wzrostu roślin, który będzie wspomagał metabolizm roślin i jednocześnie pełnił funkcję ochrony przed patogenami z rodzaju Fusarium (grzybów z rodziny gruzełkowatych) oraz Brevicoryne brassicae (mszycy kapuścianej).
CZŁOWIEK NA PIERWSZYM PLANIE
– Długofalowo zamierzamy się skupić na dobrostanie człowieka. Zatem badania Grupy Badawczej Łukasiewicza Zdrowie będą dotyczyły szeroko pojętych systemów wspomagających zdrowie społeczeństwa – podkreśla dr Dawidziuk. Kierunek ten obejmuje nie tylko rozwiązania z zakresu ochrony zdrowia (medycyna, farmacja, kosmetologia, żywność funkcjonalna, biotechnologia, inżynieria medyczna, biosensory czy biomateriały), lecz również badania efektów bioetycznych, prawnych oraz ekonomicznych wprowadzanych rozwiązań technologicznych. Adam Dawidziuk podkreśla, że kluczową kwestią przy realizacji projektów w segmencie zdrowia jest dogłębna analiza skutków ich stosowania.
Lidia Sosnowska
W skład Grupy Badawczej Łukasiewicza Zdrowie wchodzi 15 instytutów (w nazwie każdego z nich występuje „Łukasiewicz”): Instytut Technik Innowacyjnych EMAG, Instytut Chemii Przemysłowej, Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych, Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej „Blachownia”, Instytut Elektrotechniki, Instytut Mikroelektroniki i Fotoniki, Instytut Metali Nieżelaznych, Instytut Nowych Syntez Chemicznych, Instytut Przemysłu Organicznego, Instytut Tele- i Radiotechniczny), Krakowski Instytut Technologiczny, Łódzki Instytut Technologiczny), Poznański Instytut Technologiczny, PORT Polski Ośrodek Rozwoju Technologii, Warszawski Instytut Technologiczny).
