W Warszawie, 28 maja odbyło się Forum Innowacyjnych Zamówień Publicznych, zorganizowane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) ze środków programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki. Eksperci Centrum zapoznali uczestników z założeniami nowego projektu, który ma na celu wsparcie zielonej i cyfrowej transformacji, a także z możliwościami uzyskania wsparcia w realizacji własnych postępowań w formule zamówień przedkomercyjnych (PCP) oraz przedsięwzięciami zrealizowanymi w NCBR w tej formule.
Spotkanie było pierwszym z cyklu sześciu konferencji, które NCBR planuje organizować w ramach projektu niekonkurencyjnego Innowacyjne Zamówienia Publiczne.
– Jako największa w Polsce instytucja wspierająca innowacje, sami musimy być innowacyjni. Stąd, korzystamy z nowych formuł i dzielimy się z innymi podmiotami publicznymi zebranymi przez nas doświadczeniami. Dzięki zastosowaniu PCP z powodzeniem zakończyliśmy realizację 12 przedsięwzięć i przymierzamy się do uruchomienia 15 kolejnych z budżetem 505 milionów złotych. Chcemy, aby nasze osiągnięcia dały impuls do kolejnych, efektywnych działań chociażby w samorządach – powiedział prof. dr hab. inż. Jerzy Małachowski, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
PCP to tryb, w którym podmiot publiczny zleca opracowanie innowacyjnego i niedostępnego na rynku produktu lub technologii w drodze prac badawczo-rozwojowych. PCP kończy się opracowaniem produktu lub technologii gotowej do wdrożenia w pełnej skali.
– Udzielanie zamówień w formule PCP jest rozwiązaniem dostępnym dla każdego podmiotu publicznego. Jako NCBR działamy obecnie dwutorowo. Z jednej strony – dzielimy się wiedzą o zebranych przez nas doświadczeniach, aby kolejne podmioty publiczne uzyskały pełnię informacji o przetartej przez nas ścieżce i zamawiały technologie celowane, których realnie potrzebują. Z drugiej jednak – zachęcamy kolejne samorządy do współpracy z nami przy planowanych przedsięwzięciach – tłumaczy Agata Rakowska, dyrektor Działu Rozwoju Innowacyjnych Metod Zarządzania Programami NCBR. – Dzięki naszym działaniom udało się postawić nowoczesną elektrociepłownię w Sokołowie Podlaskim czy innowacyjną biogazownię w Brodach koło Poznania. Gminy czerpią wymierne korzyści ze współpracy z nami, testując innowacyjne rozwiązania oparte na odnawialnych źródłach energii.
Przy realizacji pilotażowych przedsięwzięć, eksperci NCBR czerpali wiedzę z doświadczeń innych instytucji korzystających z europejskiego finansowania – chociażby zrealizowanego w 2012 roku projektu stworzenia innowacyjnych mundurów szpitalnych w ramach Procure4Health.
Zamówienia przedkomercyjne w praktyce
Ogłoszenie każdego przedsięwzięcia PCP poprzedzone jest szerokimi konsultacjami z całym rynkiem zainteresowanym opracowaniem, jak i wykorzystaniem danej technologii. Podpisanie umów z wybranymi w trybie PCP wykonawcami rozpoczyna realizację prac B+R i uruchamia proces selekcji uczestników poszczególnych etapów w oparciu o określone kryteria (tzw. model „lejka”). Każdy z etapów kończy się oceną uzyskanych wyników. To także moment, w którym zamawiający i wykonawcy mają szansę na weryfikację przyjętych założeń, budżetów i terminów realizacji przedsięwzięć. W ostatecznej fazie procesu PCP może uczestniczyć jeden lub kilka niezależnych podmiotów, a cały proces kończy się powstaniem demonstratorów i ostateczną oceną wyników prac wykonawców uczestniczących w ostatnim etapie. Co ważne, zamawiający nie przejmuje wszystkich wyników i korzyści zlecenia na wyłączność do wykorzystania w ramach swojej działalności, lecz dzieli je z usługodawcami na warunkach rynkowych.
Nowe projekty dla zielonej i cyfrowej przyszłości
Dotychczasowe doświadczenia NCBR w realizacji przedsięwzięć w trybie PCP pokazują, że zamówienia przedkomercyjne to efektywny sposób na wprowadzenie skokowej zmiany i opracowanie technologii odpowiadających na wyzwania, na które do tej pory nie było rozwiązania. Chcąc kontynuować sprawdzoną formułę wsparcia realizacji prac B+R, NCBR pozyskało środki w ramach Działania 2.13 programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021-2027 na realizację projektu niekonkurencyjnego pn. „Innowacyjne zamówienia publiczne”.
Celem projektu jest zwiększenie zaangażowania instytucji publicznych w transformację polskiej gospodarki zgodnie z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu poprzez zastosowanie modelu innowacji ciągnionej i formuły zamówień przedkomercyjnych.
– W ramach realizacji projektu będziemy zwracać się do instytucji sektora publicznego o wskazanie wyzwań, z jakimi się mierzą w zakresie transformacji energetycznej i transformacji cyfrowej, a następnie wspólnie poszukamy rozwiązań, uruchamiając przedsięwzięcia w trybie zamówień przedkomercyjnych – mówi Katarzyna Lenart, zastępca dyrektora Działu Rozwoju Innowacyjnych Metod Zarządzania Programami NCBR. – Chcemy zaangażować instytucje publiczne w realizację przedsięwzięć od samego początku, czyli już na etapie definiowania ich założeń, prowadzenia konsultacji rynkowych i przygotowania dokumentacji. Dzięki temu instytucje te, poza rozwiązaniem dla swojego wyzwania, zdobędą praktyczną wiedzę, jak przygotować i przeprowadzić tego typu przedsięwzięcia i zamawiać innowacje.
W ramach projektu NCBR planuje nie tylko uruchomienie min. 15 przedsięwzięć w trybie zamówień przedkomercyjnych, ale również działania edukacyjne skierowane do instytucji publicznych.
– Ostatnie lata pozwoliły nam na zdobycie wiedzy i doświadczenia w zamówieniach na innowacje, którym chcemy się dzielić z innymi zamawiającymi w Polsce. Z tego względu planujemy realizację serii konferencji, warsztatów i konsultacji indywidualnych z zakresu innowacyjnych zamówień publicznych dla instytucji publicznych – dodaje Agata Rakowska. – W ramach Forum Innowacyjnych Zamówień Publicznych chcemy pokazywać instytucjom publicznym dobre praktyki innych zamawiających polskich i europejskich, dlatego też na pierwszą edycję Forum zaprosiliśmy znamienitych gości – pana Stephana Corvers z kancelarii Corvers realizującej inicjatywy wsparcia Komisji Europejskiej i Europejskiej Rady ds. Innowacji – programy EAFIP i SPIN4EIC, panią Ninę Czyżewską z Polskiej Platformy Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz pana Marcina Kautsch, przedstawiciela projektów Procure4Health. Doświadczenia naszych prelegentów pokazują konkretne przykłady korzyści, jakie instytucje publiczne zyskały w wyniku realizacji zamówień na innowacje.
Projekt „Innowacyjne Zamówienia Publiczne” jest projektem niekonkurencyjnym, realizowanym w ramach działania 2.13 programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki na lata 2021-2027.
