Prof. dr hab. inż. Jerzy Lis, Rektor Akademii Górniczo–Hutniczej w Krakowie, moderator sesji „Badania kosmiczne”:
Rola kosmosu w zrównoważonym rozwoju będzie coraz większa. Jak przewidują doniesienia naukowe, w przyszłości kosmos stanowić będzie źródło ogromnych zasobów, które będą w stanie zaspokoić potrzeby mieszkańców Ziemi. Kosmos daje również możliwość zapewnienia ludziom dostępu do globalnych rozwiązań komunikacyjnych, nawigacyjnych, do monitorowania globalnych zmian w naturalnym środowisku, poprawy jakości zabiegów agrotechnicznych.
W ciągu ostatnich czterdziestu lat nauka i technologia dotyczące kosmosu uwalniały ludzi od ograniczeń ziemskich. Teraz nauka i technologia kosmiczna może uwalniać ludzi od niedostatków, spowodowanych m.in. wyczerpującymi się zasobami.
Aktualnie następuje zmiana podejścia do badań kosmicznych. Inżynieria kosmiczna staje się dostępna dla coraz większej populacji, a wyniki badań w tym obszarze służą zrównoważonemu rozwojowi. Koszty udziału w tych badaniach nie są już barierą dla uczelni.
Ta zmiana sposobu myślenia o technologiach kosmicznych – z technologii wysoce naukowych na technologie użytkowe osiągalne dla każdego obywatela spowodowana była przede wszystkim komercjalizacją wyników badań kosmosu przez ostatnie 40 lat. Takim przykładem jest system pozycjonowania GPS, który 30 lat temu był narzędziem opartym na technologiach o przeznaczeniu militarnym, niedostępny dla przeciętnego Kowalskiego. Dzisiaj, nie ma osoby, która nie posługiwała się tym rozwiązaniem, nawet z poziomu telefonu komórkowego. ONZ w październiku 2002 r. opublikowała dokument, w którym podkreśla cele dla ziemi i ludzkości. Tematy zawarte w tej strategii pokazują dobitnie istotną rolę zastosowań technologii kosmicznych. Obszary te to przede wszystkim: zarządzania katastrofami i klęskami żywiołowymi, łączność satelitarna do zastosowań teleedukacji i telemedycyny, monitorowanie i ochrona środowiska naturalnego, zapobieganie chorobom zakaźnym, zarządzanie zasobami naturalnymi, wykorzystanie globalnych systemów nawigacji i pozycjonowania satelitarnego.
Jako uniwersytet otwieramy się na nowe kierunki rozwoju – zarówno dla studentów, doktorantów, jak i pracowników. Wspólnie z partnerami z Europy w AGH tworzymy sieć uniwersytetów kosmicznych UNIVERSEH. To projekt, który daje nam świetną okazję do pracy w międzynarodowym zespole bardzo doświadczonej kadry i badaczy sektora kosmicznego.
Chcąc podążać za ustalonym celem, powołaliśmy również Centrum Technologii Kosmicznych, które ma pomóc w realizacji badań z zakresu technologii związanych inżynierią kosmiczną.
W obecnym czasach następuje digitalizacja kosmosu, budowane są podstawy do wdrażania technologii „Space 4.0” analogicznie do czwartej rewolucji przemysłowej.
Z zasady współczesne systemy kosmiczne są w pełni autonomiczne, począwszy od zaopatrzenia w energię, poprzez nawigację i sterowanie lotem aż po autonomiczność w wykonywaniu badań na orbicie lub planecie. Większa dostępność kosmosu i planowane pozyskiwanie jego zasobów do wykorzystania na Ziemi, spowodowała zwiększone zainteresowanie problemami prawnymi związanymi z ich własnością i legalnością ich pozyskiwania. Obecnie tworzone jest prawo kosmiczne, które również nas, w niedalekiej przyszłości, będzie obowiązywać. Wiele produktów i procesów w sektorach wysokiej technologii to technologie spin-off, w tym nowe narzędzia diagnostyczne dla pacjentów kardiologicznych i mikroskopowe wsparcie dla operacji mózgu. Wydawałoby się tak daleko od siebie oddalone dyscypliny jak badania kosmiczne i medycyna nie mogą wzajemnie wspierać swojego rozwoju, a jednak są wynalazki potwierdzające tą regułę. W wielu krajach wykorzystuje się technologie kosmiczne do przyspieszenia rozwoju gospodarczego.
Jestem przekonany, że podczas panelu będziemy mieć okazję do szerokiego omówienia aktualnych zagadnień związanych z badaniem kosmosu – zarówno przez duże centra badawcze i firmy, jak i uczelnie – jednostki, które powinny stać się inkubatorem nowych pomysłów, rozwiązań i wdrożeń w tym zakresie.
