Niedoceniane przez lata szkolnictwo zawodowe powoli się w Polsce odradza. Dzięki wprowadzanym zmianom, system edukacji zawodowej ewaluuje i coraz lepiej odpowiada na potrzeby uczniów, nauczycieli, szkół, a także firm poszukujących pracowników.
Wymaga jednak dalszego reformowania, aby kształcenie dla nauki, gospodarki i rynku pracy mogło sprostać faktycznym oczekiwaniom. Zagadnieniom tym poświęcona była IX konferencja „Łączy nas kształcenie zawodowe”.
Konferencje z tego cyklu są organizowane przez Federację Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT (FSNT-NOT) i Związek Rzemiosła Polskiego (ZRP) na mocy podpisanego 12.04.2012 r. porozumienia między obiema organizacjami. Inicjatorem tych konferencji był Komitet Naukowo-Techniczny Doskonalenia Kadr FSNT-NOT. On też wspólnie z ZRP przygotowuje merytorycznie i organizacyjnie to wydarzenie. Owocne spotkania poświęcone rozwojowi szkolnictwa zawodowego odbywają się na przemian w siedzibie FSNT-NOT oraz w siedzibie ZRP.
– Kształcenie zawodowe na różnych poziomach systemu edukacji technicznej i branżowej jest niezmiernie ważne dla obu stron podpisanego porozumienia, jak również dla Komitetu Naukowo-Technicznego FSNT NOT Doskonalenia Kadr Technicznych FSNT NOT – podkreślał prof. dr hab. inż. Włodzimierz Miszalski przewodniczący tego Komitetu po rozpoczęciu obrad. – Niezbędny jest bowiem dopływ wykwalifikowanych kadr na potrzeby prawidłowo rozwijającej się gospodarki i rynku pracy. Trzeba do tego wykorzystać każdy potencjał, który tworzy dobre rozwiązania.
Reprezentujący FSNT-NOT wiceprezes Kamil Wójcik nawiązał do inicjatyw podejmowanych przez Federację, które odpowiadają na te potrzeby – Skupiamy się na takich działaniach, które promują edukację techniczną wśród młodzieży. Jedną z nich jest Olimpiada Wiedzy Technicznej zawężona ostatnio do zagadnień elektryki i elektroenergetyki. W najbliższej perspektywie zamierzamy rozszerzyć ją o te dziedziny, którymi zajmują się stowarzyszenia zrzeszone w FSNT-NOT, a mamy ich 40. Wskazujemy młodym ludziom na dobre i inteligentne wzorce, przestrzegając ich przed sięganiem do niesprawdzonej wiedzy, którą czerpią często z mediów społecznościowych.
Do roli jaką w procesie edukacji zawodowej pełni Związek Rzemiosła Polskiego odniósł się Jan Gogolewski, prezes tej organizacji i jednocześnie wiceprzewodniczący Rady Dialogu Społecznego. Wskazał, że szkoły branżowe I i II stopnia są dobrą alternatywą dla młodych ludzi, którzy myślą o szybkim wejściu na rynek pracy, są przedsiębiorczy i lubią naukę przez praktykę: – W ostatnich latach polskie szkolnictwo branżowe przechodzi znaczące przemiany dzięki wprowadzanym innowacjom i atrakcyjnej ofercie zawodowej. Młodzi ludzie są bardziej zmotywowani do kształcenia zawodowego i odbywania praktyk, ale przed nami jest jeszcze wiele do zrobienia, żeby zadbać o kadrę niezbędną dla gospodarki i rynku pracy.
POWIELAĆ NAJLEPSZE ROZWIĄZANIA
Wiele było dobrych wzorów przed laty, do których można nawiązać w tworzeniu modelowego systemu kształcenia zawodowego. Takim przykładem był projekt „Innowacyjna technika” dotyczący nowatorskich rozwiązań w edukacji, opracowany przez członków Komitetu Naukowo-Technicznego FSNT-NOT Doskonalenia Kadr Technicznych. Projekt był wdrożony w wielu szkołach na terenie kraju przed likwidacją gimnazjów.
W multimedialnej prezentacji „Pozaformalna edukacja techniczna, potrzeby w kształtowaniu nowych praktyk”, opracowanej przez dr. inż. Jerzego Kołłątaja i mgr. inż. Kazimierza Okraszewskiego, członków tego Komitetu, przedstawiono korzyści z realizacji trwającego kilka lat projektu „Innowacyjna technika”.
Powołując się na misję NOT, która za priorytet uznaje rozwijanie umiejętności technicznych i kształtowanie postaw technicznych młodzieży, dr inż. Jerzy Kołłątaj, wskazał na korzyści z wprowadzania edukacji nieformalnej w szkołach. –Taka forma edukacji jest uzupełnieniem nauczania zgodnego z programem, który kończy się świadectwem potwierdzającym opanowanie materiału lub nabycie określonych kwalifikacji – wyjaśniał Jerzy Kołłątaj. – Edukacja pozaformalna polega na uczeniu się spontanicznym. Wiedzę można sobie przyswajać bez wysiłku przez działania praktyczne, a nie trzymać się jedynie sztywnych schematów według dostępnych programów nauczania.
Dla przykładu w gimnazjum w Białymstoku, wspieranym przez władze miasta, efekty programu innowacyjnej edukacji przyrodniczo-technicznej i humanistycznej, były imponujące. Młodzież uczyła się, w czasie zajęć praktycznych, m.in. montowania, lutowania i testowania układów elektronicznych. Założenia tego programu, opracowanego przed kilkunastu latu, są aktualne do dnia dzisiejszego i można do nich powrócić.
Dobrymi praktykami w zakresie innowacyjnych inicjatyw wspierania uczniów szkół zawodowych w należytym przygotowaniu ich do przyszłej pracy, podzielili się też przedstawiciele m.in.: Zespołu Szkół Licealnych i Technicznych nr 1 w Warszawie, Zespołu Szkół Ponadpodstawowych w Kleszczowie, Branżowej Szkoły Rzemiosła w Bydgoszczy oraz Branżowej Szkoły Rzemiosła w Tarnowie.
OCZEKIWANIA PRZEDSIĘBIORCÓW
Po raz pierwszy w konferencji „Łączy nas kształcenie zawodowe” w panelu dyskusyjnym uczestniczyli też przedstawiciele dużych, średnich i małych firm, którzy podzielili się swoimi doświadczeniami i obserwacjami na temat współpracy ze szkolnictwem zawodowym i branżowym. Z tej dyskusji wyłonił się dość krytyczny obraz. Szkoły nie mają nowoczesnego zaplecza do takiej edukacji uczniów, która satysfakcjonowałaby pracodawców. W dobie powszechnej cyfryzacji, automatyki, sztucznej inteligencji i robotyki młodzi ludzie nie zdobywają odpowiednich kwalifikacji. To jest poważny problem, który wymaga szybkiego rozwiązania. Profil kształcenia zawodowego jest dostosowywany do zmian technologicznych zachodzących na rynku, ale bardzo brakuje praktycznej nauki zawodu. Reforma szkolnictwa branżowego i zawodowego jest w tej sytuacji konieczna.
W konferencji udział wzięli przedstawiciele: izb rzemieślniczych i cechów, stowarzyszeń naukowo-technicznych, techników i szkół branżowych oraz ośrodków doskonalenia nauczycieli, których organizatorzy zachęcali do powszechnej debaty nad reformą szkolnictwa zawodowego w Polsce.
Jolanta Czudak
