Miesięcznik Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT

30. edycja plebiscytu Złoty Inżynier
Baner poziomy

Rok Mieczysława Wolfkego

Polskie Towarzystwo Fizyczne, Politechnika Warszawska, Komitet Fizyki PAN i Polskie Stowarzyszenie Fotoniczne ogłosiły, że 2022 r. będzie poświęcony Mieczysławowi Wolfkemu. W tym roku mija 75 lat od jego śmierci i 100 lat od mianowania go profesorem Politechniki Warszawskiej.

Ustanowienie roku 2022 rokiem Mieczysława Władysława Wolfkego jest doskonałym sposobem podkreślenia jego zasług, zarówno dla polskiej, jak i światowej nauki, a jednocześnie okazją do upowszechniania w społeczeństwie wartości, którymi kierował się w życiu, działalności badawczej i organizacyjnej: kreatywności, wszechstronności, otwartości, praktyczności i dociekliwości. Jest to także szansa na promocję współczesnych polskich osiągnięć w dziedzinach wiedzy, z którymi Wolfke był związany: optyce, fizyce niskich temperatur, technice, obronności czy wynalazczości.

Wolfke miał 17 lat, kiedy opracował i opatentował urządzenie będące pierwowzorem telewizora – telektroskop bez drutów. Dzięki niemu można było przenosić obrazy na odległość za pomocą fal elektromagnetycznych. W kolejnych latach życia Mieczysław Wolfke przebywał na uniwersytetach w: Liege, Paryżu i Wrocławiu, gdzie rozwijał swoje umiejętności z zakresu fizyki i optyki. Stopień doktora uzyskał w 1910 roku na Uniwersytecie Wrocławskim, a w 1913 roku habilitację na Politechnice Związkowej ETH w Zurychu, a rok później na Uniwersytecie Zuryskim.  W czasie pobytu w Zurychu Mieczysław Wolfke należał do grupy fizyków wyznaczających ścieżki światowej nauki. W tym okresie opublikował pracę „O możliwości obrazowania optycznego siatek molekularnych”, która była pierwszą na świecie koncepcją holografii (1920). Gdy Polska odzyskała niepodległość, jego marzeniem stał się powrót do kraju, aby budować polską naukę i doprowadzić ją do standardów światowych. W 1922 roku w wyniku postępowania konkursowego został wybrany, a następnie mianowany przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego profesorem fizyki doświadczalnej w Politechnice Warszawskiej.

W 1924 roku nawiązał współpracę z Instytutem Niskich Temperatur w Lejdzie. Zdobyte tam doświadczenie przeniósł do Polski, gdzie zorganizował i wyposażył Instytut Niskich Temperatur Politechniki Warszawskiej.

W Polsce Wolfke stał się uznanym ekspertem w zakresie fizyki technicznej i wdrażania najnowszych osiągnięć nauki do krajowej gospodarki i obronności.

Po wojnie organizował Politechnikę Śląską (początkowo w Krakowie) oraz Politechnikę Gdańską. Uczestniczył także w odbudowie potencjału organizacyjnego Politechniki Warszawskiej. W 1946 roku wyjechał zagranicę z zamiarem zdobycia wiedzy, zasobów i kontaktów niezbędnych do budowy w kraju ważnego ośrodka światowej nauki. Celem podróży były Stany Zjednoczone, które w wyniku wojny gromadziły najważniejsze postacie ówczesnej fizyki, lecz w wyniku odmowy przyznania wizy skierował się do Zurychu – najważniejszego ośrodka naukowego w powojennej Europie. Tam zmarł nagle w maju 1947 r.