Wyobraźmy sobie miasto, które reaguje na potrzeby mieszkańców w czasie rzeczywistym. Ruch uliczny reguluje się sam, przestrzeń publiczna planowana jest z udziałem każdego obywatela, a dane z czujników, satelitów i mediów społecznościowych pomagają podejmować decyzje, zanim jeszcze problem na dobre się pojawi. Taką wizję chce urzeczywistnić CitCom.ai – międzynarodowa platforma testowo-eksperymentalna dla sztucznej inteligencji i robotyki w inteligentnych, zrównoważonych miastach.
To jeden z czterech europejskich ośrodków AI TEF (Testing and Experimentation Facilities) – flagowej inicjatywy Komisji Europejskiej w ramach programu Digital Europe. W przedsięwzięciu bierze udział 34 partnerów z 11 krajów, w tym uczelnie, instytuty badawcze, samorządy, firmy technologiczne i organizacje miejskie. Nad całością czuwa belgijski IMEC – europejski gigant w dziedzinie nanoelektroniki i technologii cyfrowych.
Warszawski wkład w cyfrową rewolucję
Polska ma w tym gronie własnego reprezentanta – Wydział Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej. To właśnie tu, w Centrum Analiz Geoprzestrzennych i Satelitarnych (CENAGIS), powstają rozwiązania łączące technologie przestrzenne z tzw. human-centric AI – sztuczną inteligencją projektowaną z myślą o człowieku.
Zespół kierowany przez dr inż. Agnieszkę Wendland pracuje w ramach komponentu CONNECT, którego celem jest rozwój lokalnej infrastruktury i integracja usług międzysektorowych. W skład zespołu wchodzą także: prof. dr hab. inż. Robert Olszewski – ekspert GIS i modelowania informacji geograficznej, mgr inż. Kamil Choromański – specjalista analizy danych przestrzennych i integracji rozwiązań AI, mgr inż. Paweł Czernic – ekspert widzenia maszynowego i przetwarzania danych przestrzennych.
Ich prace obejmują cztery strategiczne obszary:
- Geopartycypacja społeczna – wykorzystanie GNSS, rozszerzonej rzeczywistości (AR), grywalizacji i systemów wieloagentowych, by mieszkańcy realnie współdecydowali o kształcie miasta.
- Analiza big data – przetwarzanie ogromnych zbiorów danych miejskich i społecznościowych (VGI) w celu przewidywania skutków rewitalizacji.
- Modelowanie informacji przestrzennej – zastosowanie uczenia maszynowego do ekstrakcji wiedzy z danych urzędowych i społecznościowych.
- Wsparcie zrównoważonego zarządzania przestrzenią – budowa predykcyjnych modeli decyzyjnych.
Obecnie trwają intensywne prace nad prototypami. Największymi wyzwaniami są integracja danych z wielu źródeł, zapewnienie interoperacyjności między platformami oraz dostosowanie modeli AI do złożonej, dynamicznej tkanki miejskiej.
– Politechnika Warszawska pełni unikalną rolę w projekcie jako węzeł łączący technologie geoprzestrzenne z human-centric AI – podkreśla dr inż. Agnieszka Wendland. – Dzięki interdyscyplinarnym kompetencjom w zakresie gromadzenia i analizy danych, technologii informacyjnych oraz procesów partycypacyjnych możemy projektować przyszłość miast w sposób odpowiadający realnym potrzebom mieszkańców.
Od laboratoriów do ulic
CitCom.ai to nie tylko laboratoria i serwery – to także testowanie AI w rzeczywistych warunkach miejskich. Efekty projektu będą wykorzystywane przez samorządy, MŚP, start-upy i instytucje badawczo-rozwojowe. Skorzystają z nich m.in.:
- miasta wdrażające koncepcje smart city,
- instytucje publiczne odpowiedzialne za transport, środowisko czy planowanie przestrzenne,
- firmy rozwijające technologie AI i robotyki.
W praktyce może to oznaczać np. systemy wczesnego ostrzegania o zagrożeniach środowiskowych, inteligentne zarządzanie ruchem czy aplikacje, dzięki którym mieszkańcy będą mogli zgłaszać problemy urbanistyczne w czasie rzeczywistym.
Europejska suwerenność technologiczna
Budżet CitCom.ai to niemal 40 mln euro, z czego 294 678 euro trafi do Politechniki Warszawskiej. Finansowanie pochodzi z programu Digital Europe oraz z polskiego Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Projekt potrwa do grudnia 2027 r.
Jego nadrzędny cel? Przyspieszenie rozwoju etycznych, transparentnych i zrównoważonych technologii AI, które wzmocnią europejską niezależność technologiczną i podniosą jakość życia mieszkańców. CitCom.ai chce, by sztuczna inteligencja była nie tylko wydajna, ale też odpowiedzialna – tak, by wspierała ludzi, a nie zastępowała ich w procesach decyzyjnych.
To ambitne zadanie, ale jeśli się powiedzie, za kilka lat życie w europejskich miastach może wyglądać zupełnie inaczej. A część tej zmiany – dzięki pracy warszawskich naukowców – będzie miała swoje źródło właśnie nad Wisłą.
Więcej o projekcie: www.citcom.ai
Źródło: www.pw.edu.pl
