Układy wysokościowe stosowane w praktyce geodezyjnej miasta Łodzi

Streszczenie

W pracy omówiono układy wysokościowe stosowane w opracowaniach geodezyjno-kartograficznych wykonywanych dla miasta Łodzi. Omówiono początki stosowania układu wysokościowego oraz cele jego wprowadzenia, które wynikały z potrzeb rozwijającego się miasta i zmian w gospodarce kraju – brak danych wysokościowych i brak map wielkoskalowych ograniczało możliwości rozwoju dużego miasta. Omawiając w dużym uproszczeniu proces zakładania geodezyjnej osnowy wysokościowej w 1919 r. zwrócono uwagę, że jest to działanie wymagające czasu, ale założone znaki geodezyjne, w dobrym stanie mogą być wykorzystane również obecnie. Zmiana układów wysokościowych wymaga w tym przypadku pomiarów uzupełniających i opracowania algorytmu do transformacji układów. Na przykładzie miasta Łodzi pokazano przebieg procesu transformacji układów wysokościowych z lokalnego na układ PL-EVRF2007-NH. Wskazano również, że ze stosowania różnych układów wysokościowych na terenach przyległych wynikają utrudnienia w wykonywaniu prac geodezyjnych, w tym przy opracowaniu map wielkoskalowych dla celów realizacji inwestycji. Obowiązek konwersji danych zgromadzonych w bazach danych  Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego w związku z wprowadzeniem w Polsce jednolitego układu wysokościowego PL-EVRF2007-NH został nałożony na starostę, który odpowiada za prowadzenie zasobu na szczeblu powiatu.

Słowa kluczowe: układ wysokościowy, lokalny układ wysokościowy, transformacja układów wysokościowych

Literatura

[1] Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta Miasta Łodzi Oddział Pomiarów.

[2] Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta Kolei Elektrycznej Łódzkiej.

[3] Archiwum Państwowe w Łodzi, Łódzki Ośrodek Geodezji, Niwelacja precyzyjna – opis, wyrównanie i wykaz reperów siatki niwelacyjnej m. Łodzi, tom.1, rok 1919–1920.

[4] Archiwum Państwowe w Łodzi, Zakład Wodociągów i Kanalizacji.

[5] Białecka A. 2016. „Zmiany układów współrzędnych w praktyce geodezyjnej miasta Łodzi”. Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury, JCEEA, t. XXXIII, z. 63: 413-429.

[6] Bieżanowski W.: 2005. Z dziejów kanalizacji i wodociągów łódzkich. Łódź: Widzewska Oficyna Wydawnicza ZORA.

[7] Czochański M., Kośka T., Kowalski G. 2009. Zarys dziejów geodezji w Łodzi. Monografie Politechniki Łódzkiej. Łódź: Politechnika Łódzka.

[8] Czochański M., Kowalski G. 2014. Geodezja w początkach Królestwa Polskiego. Monografie Politechniki Łódzkiej. Łódź: Politechnika Łódzka.

[9] Jensen Ch., Jerczyński M. 2017. Koleją przez Łódź. Historia Łódzkiej Kolei. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn.

[10] Jerczyński M., Roszak T. 2003. Szlakiem łódzkiej kolei. Łódź: Wydawnictwo Piątek Trzynastego.

[11] Kowalczyński K. 2008. Łódź przełomu wieków XIX/XX. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn.

[12] Kurałowicz Z. 2023. „Powierzchnie i wysokościowe układy odniesienia – obserwacje na stacjach mareograficznych Kronsztadt i Amsterdam”. https://imig.pl/pliki/artykuly/2014-5/2014-5_377-384_Kuralowicz.pdf, dostęp 30.11.2023 r.

[13] Materiały archiwalne Łódzkiego Ośrodka Geodezji: Operat techniczny Szczegółowa osnowa wysokościowa III klasy.

[14] Michalik D., Suwaj M., Banasik P., Bujakowski K., Ligas M., Danielski A., Kudrys J. 2020. „Wysokości EVRF2007 w Krakowie”. Przegląd Geodezyjny 92(10): 19–26.

[15] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2012 r. w sprawie państwowego systemu odniesień przestrzennych, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

[16] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie państwowego systemu odniesień przestrzennych, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

[17] Szambelan Z. 2008. „Pomiary miasta Łodzi w latach 1918-1939. Część II. W drodze do map”. Geodeta Magazyn Geoinformacyjny 5 (156).

[18] Materiały archiwalne Łódzkiego Ośrodka Geodezji: Operat geodezyjno-pomiarowy: Dostawa bazy danych podstawowej i szczegółowej osnowy poziomej i wysokościowej w postaci możliwej do zaimplementowania do bazy danych Geo-Info V Mapa.

Przeczytaj więcej: https://www.sigma-not.pl/publikacja-146584-uk%C5%82ady-wysoko%C5%9Bciowe-stosowane–w-praktyce-geodezyjnej-miasta-%C5%82odzi-przeglad-techniczny-2023-12.html