Miesięcznik Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT

30. edycja plebiscytu Złoty Inżynier
Baner poziomy

Szef Biura Wojskowego Przemysłu AK

Profesor inżynier mechanik Janusz Ernest Tymowski urodził się 1 września 1902 r. w Lublinie. Od 1912 r. uczęszczał do ośmioklasowej szkoły filologicznej („Szkoła Lubelska”). W szkole należał do tajnej organizacji harcerskiej, a od 1916 r. do tzw. Kadr Szkolnych przybudówki Polskiej OrganizacjiWojskowej. W 1918 r. brał udział w rozbrajaniu żołnierzy austriackich. Uczestniczył w wojnie z bolszewikami w 7. Pułku Ułanów. Maturę zdał w 1920 r. i został przyjęty na Politechnikę Warszawską. Ukończył Wydział Mechaniczny PW w maju 1926 r. Po uzyskaniu dyplomu wyjechał we wrześniu 1926 r. na praktykę w Zakładach Hotschkisse’a w Levallois Perret we Francji, w celu zapoznania się z produkcją seryjną. Pracował tam do marca 1927 r. jako przyuczony frezer.

Po powrocie do kraju rozpoczął w maju 1927 r. pracę w Fabryce Broni w Radomiu, jako starszy konstruktor, a następnie – asystent na Wydziale Obróbki Mechanicznej. W kwietniu 1930 r. przeszedł do Fabryki Karabinów w Warszawie, na stanowisko kierownika Wydziału Obróbki Mechanicznej. W czerwcu 1932 r. powrócił do Fabryki Broni w Radomiu na stanowisko szefa inspekcji technicznej, gdzie pracował do stycznia 1936 r., uczestnicząc w uruchomieniu produkcji: kbks, rewolwerów Nagan i rowerów. W Radomiu był wiceprezesem Oddziału SIMP, delegatem Towarzystwa Wiedzy Wojskowej ds. szkolenia zawodowego zbrojeniowego. Od lutego 1936 r. do listopada 1937 r. był dyrektorem technicznym Wytwórni Amunicji w Rembertowie. W grudniu 1937 r. przeszedł do budujących się Zakładów Południowych w Nisku (Stalowej Woli) na stanowisko szefa produkcji, a następnie wicedyrektora zakładów mechanicznych, gdzie uczestniczył w uruchomieniu produkcji haubic 100 mm, armat 105 mm oraz luf i zamków do dział przeciwpancernych 37 mm.

Po wybuchu wojny osiedlił się w Lublinie i pracował w Fabryce Maszyn Rolniczych „Plon” od października 1939 do sierpnia 1943 r., jako inżynier warsztatowy. W 1940 r. wstąpił do ZWZ – Armii Krajowej. W sierpniu 1943 r. przeniósł się do Warszawy, gdzie w konspiracji pełnił obowiązki szefa Biura Wojskowego Przemysłu w strukturze AK. Występował pod pseudonimami:„Ernest”, „Jaworski”. W okresie bezpośrednio poprzedzającym Powstanie Warszawskie był jednym z zastępców szefa Oddziału Produkcji Konspiracyjnej Sztabu KG AK. inż. Gokielego – „Ryszard”. AK prowadziła, jako jedyna konspiracyjna organizacjaw Europie, podziemną produkcję broni i sprzętu wojskowegoi to w skali półprzemysłowej.

W czasie Powstania Warszawskiego Janusz Tymowskikierował produkcją środków walki w rejonie Śródmieścia Południe. Jako oficer czasu wojny przeszedł przez obozy jenieckie Stalag Lamsdorf i Oflag IID Grossborn. Ewakuowany z obozem w styczniu 1945 r. przebył pieszo 700 km szlak do Sandbostel. Wyzwolony przez wojska brytyjskie organizował, w ramach całości szkolnictwa tworzonego przez dyr. Pasierbińskiego, szkolnictwo zawodowe dla wysiedlonych Polaków. W grudniu 1945 r. powrócił do kraju.

W styczniu 1946 r. objął stanowisko naczelnego dyrektora Wytwórni Wagonów i Mostów w Chorzowie. W Chorzowie utworzył szkołę zawodową, zorganizował Oddział Górnośląski SIMP, wykładał w Państwowym Technikum dla Pracujących w Bytomiu. Od listopada 1947 r. do maja 1948 r.kierował Dyrekcją Ciężkiego Przemysłu w Centralnym Zarządzie Przemysłu Metalowego w Bytomiu. Od maja 1948 do czerwca 1949 r. był dyrektorem inwestycji w Centralnym Zarządzie Przemysłu Metalowego w Warszawie. Od czerwca 1949 r. był radcą w Ministerstwie Przemysłu Ciężkiego, a od stycznia 1950 r. – dyrektorem technicznym organizującego się przemysłu maszyn budowlanych. W tym okresie prowadził komisję maszyn i urządzeń rolniczych Polskiego Komitetu Normalizacji. We wrześniu 1951 r.przeszedł na stanowisko dyrektora technicznego Zakładów Mechanicznych„Ursus” i równolegle objął Katedrę Technologii Budowy Maszyn PW. W 1955 r. otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego, a w 1964 r. na prof. zwyczajnego. W 1955 r. złożył rezygnację z pracy w ZM „Ursus”, protestując przeciwko poleceniu uruchomienia w „Ursusie” produkcji licencyjnej ciągnika „Białoruś”. Po krótkim okresie pracy w Instytucie OrganizacjiPrzemysłu Maszynowego poświęcił się pracy dydaktycznej na Politechnice Warszawskiej i pracy społecznej.

W działalności tej można odróżnić trzy nurty. Pierwszy – to praca naukowa i dydaktyczna. Prowadził wykłady, seminaria i prace projektowe. Był autorem skryptów dla studentów, a także podręczników akademickich. Promował 11 doktorów, napisał kilkadziesiąt recenzji prac doktorskich. Był prorektorem Politechniki Warszawskiej w latach 1960–63, członkiem Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej, sekretarzem Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego (1960–63). Od 1970 r. wchodził w skład Komitetu ds. Kształcenia Inżynierów – Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Technicznych. W 1972 r. przeszedł na emeryturę.

Drugi nurt – to działalność społeczna w NOT. W 1935 r. był jednym z delegatów SIMP na I Zjazd Delegatów Naczelnej Organizacji Inżynierów. W 1957 r., po burzliwym III Zjeździe Techników, został wybrany na przewodniczącego Rady Głównej NOT i funkcję tę pełnił do 1966 r. Następnie prowadził do 1984 r. Komitet. Naukowo-Techniczny ds. Doskonalenia Kadr. Organizował i prowadził do 1983 r. Olimpiadę Wiedzy Technicznej. Poza NOT był czynnym w Towarzystwie Naukowym Organizacji i Kierownictwa, gdzie w latach1967–74 był przewodniczącym Rady Naukowej oraz w TowarzystwieWiedzy Technicznej, w którym w latach 1973–83 był wiceprezesem Zarządu Głównego.

Trzecim nurtem były zainteresowania sprawami postępu technicznego i wykorzystania kadr technicznych. Efektem tych zainteresowań była działalność publicystyczna. Dzielił się olbrzymią wiedzą i doświadczeniem przemysłowym, pisząc artykuły i wygłaszając odczyty, m.in. w Polskim Towarzystwie Historii Techniki. Do końca życia przewodniczył Radzie Programowej SBTP.

Posiadał liczne odznaczenia i tytuły, pochodzące zarówno z okresu międzywojnia, jak i okresu powojennego. Był honorowym członkiem SIMP oraz honorowym prezesem NOT

Zmarł 23 maja 1992 r. w Warszawie, spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Oprac. bh

(na podstawie SBTP nr 6.158)

Profesor inżynier mechanik Janusz Ernest Tymowski