Miesięcznik Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT

30. edycja plebiscytu Złoty Inżynier
Baner poziomy

W numerze 2/2022

GOSPODARKA

Rewelacyjnie, ale mogłoby też być lepiej!

Z opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny wstępnych danych dotyczących budownictwa mieszkaniowego za rok 2021 wynika, że w Polsce oddano w nim do użytkowania o 6,3% więcej mieszkań niż rok wcześniej. O blisko 24% zwiększyła się również liczba mieszkań, na których budowę wydano pozwolenia lub dokonano zgłoszenia z projektem.

boj.

Robot na placu budowy

Poprawa produktywności, wydajności oraz bezpieczeństwa na placu budowy to priorytetowe zagadnienia dla wielu firm budowlanych. Problemem, z którym boryka się wielu przedsiębiorców z branży budowlanej jest też ciągły deficyt rąk do pracy. Dlatego niedługo codziennym widokiem na placu budowy mogą być roboty, drukarki 3D, autonomiczne pojazdy do załadunku i drony.

mj

Cement pod presją klimatyczną

Z prof. dr. hab. inż. Janem Deją, dyrektorem Biura Stowarzyszenia Producentów Cementu, prodziekanem Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Akademii Górniczo-Hutniczej, rozmawia Zygmunt Jazukiewicz.

Eksponaty z Łukasiewicz – IMiF w Narodowym Muzeum Techniki

Ponad 400 eksponatów z Łukasiewicz – Instytutu Mikroelektroniki i Fotoniki trafiło do Narodowego Muzeum Techniki. Stanowią one jedną z części ekspozycji poświęconej rozwojowi technik obliczeniowych i komputerom.

Od Bałtyku do polskiego … Atlantyku

Polska jest trzecim po Francji i Rosji krajem na świecie mającym działkę na Atlantyku – czytamy na oficjalnej stronie internetowej Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB. Spróbujmy przyjrzeć się faktom dotyczącym polskiej obecności geologicznej na Pacyfiku i Atlantyku.

Marek Bielski

Początki “wodoryzacji”

Przygotowany przez ekspertów Dolnośląskiego Instytutu Studiów Energetycznych (DISE) i Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW) Raport: Zielony wodór z OZE w Polsce. Wykorzystanie energetyki wiatrowej i PV do produkcji zielonego wodoru jako szansa na realizację założeń Polityki Klimatyczno-Energetycznej UE w Polsce,
zawiera autorską analizę możliwości prawnych, ekonomicznych i technologicznych produkcji zielonego wodoru w naszym kraju.

Jerzy Bojanowicz

Technologia produkcji folii wodorozpuszczalnej metodą ekstruzji z rozdmuchem

Przedsiębiorstwo CSVETERANS s.c., w ramach projektu unijnego przystąpiło w 2019 r. do prac związanych z opracowaniem technologii wyprodukowania folii wodorozpuszczalnej metodą ekstruzji z rozdmuchem. CSVETERANS jest pierwszą firmą w Polsce, której udało się otrzymać tę folię z zastosowaniem wymienionej technologii.

Jacek Spionek, Łukasz Cander, CSVeterans s.c.

Dlaczego drożeje żywność?

Żywność – nie tylko w Polsce – drożeje zazwyczaj w latach klęsk suszy lub innych klęsk np. powodzi. Słysząc o raptownie drożejących produktach żywnościowych zacząłem sprawdzać, czy rzeczywiście mieliśmy do czynienia z klęskowym 2021 r.

Henryk Piekut

Rozmowy o Umowie Partnerstwa

25 stycznia br. odbyło się spotkanie inaugurujące negocjacje formalne Umowy Partnerstwa (UP) na lata 2021–2027, najważniejszego dokumentu określającego, w co Polska zainwestuje Fundusze Europejskie na lata 2021–2027. To 76 mld euro z unijnej polityki spójności i Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. UP odpowiada zarówno na polskie potrzeby rozwojowe, jak i priorytety unijne.

boj.

Ginące zawody (25): Tropem zagadek snycerki ongiś i …dziś

Co łączy słynne w świecie głowy ze stropu Sali Poselskiej Zamku Królewskiego na Wawelu z prospektami organowymi w Leżajsku oraz Oliwie, retabulum ołtarza i stallami Bazyliki Mariackiej, schodami w Collegium Maius UJ, czy na przykład ławą kolatorską w kościele w Sieradzu?

Marek Bielski

Skarby polskiej ziemi (19): Nowa szansa niklu

Wartościowym metalem dla nowoczesnej techniki jest nikiel, metal o dużej twardości, plastyczności i wysokiej temperaturze topnienia. A poza tym efektownie wygląda, choć łatwo go pomylić z innymi srebrzystymi metalami. Dlatego został odkryty jako pierwiastek i zbadany dopiero w 1751 r. przez szwedzkiego chemika Axela Frederica von Cronstedt. W Polsce rud niklu jest niewiele, ale jego wartość na rynku rośnie, nie można więc żadnych złóż lekceważyć.

jaz.

DRODZY CZYTELNICY

Miło nam poinformować Was, że “rysunkowy komentarz” opublikowany w PT 3/21 autorstawa Waldemara Rukścia, naszego grafika, został wyróżniony Nagrodą Honorową w organizowanym przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich i Muzeum Karykatury IV Ogólnopolskim  Konkursie na Rysunek Prasowy im. Aleksandra Wołosa.

Waldi, gratulujemy i życzymy Ci kolejnych sukcesów!

Redakcja

INFOTECHNOLOGIE

Nowy standard nadawania

Od 28 marca br. w województwach lubuskim, dolnośląskim i opolskim sygnał telewizyjny będzie nadawany w standardzie DVB-T2/HEVC.

Jerzy Bojanowicz

INFRASTRUKTURA

Fundamenty konstrukcji wsporczych sieci trakcyjnej – case study

Każdy wyrób budowlany powinien być wprowadzony do obrotu zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa krajowego i europejskiego oraz spełniać wymagania właściwe dla danego zastosowania. Ponadto, poszczególni Zamawiający określają własne wymagania materiałowe, które mają służyć zagwarantowaniu wymaganej trwałości i nośności elementów. Brak spełnienia wymagań prawnych, dotyczących wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych, może grozić poważnymi konsekwencjami.

Justyna Czerwonogrodzka

INNOWACJE

Co nowego w cyfrowym świecie?

Consumer Electronics Show (w skrócie CES) to jedne z największych światowych targów elektroniki i nowych technologii, odbywające się co roku w Las Vegas. W tym roku skrócono je do 3 dni (05–07.01. 2022) i zorganizowano w sposób hybrydowy. Część wystawców powróciła ze stanowiskami, ale wielu technologicznych gigantów: MSI, AMD, Intel, Meta, Google czy Amazon odwołało swój bezpośredni udział w imprezie, koncentrując się na prezentacji nowości na codziennych konferencjach prasowych on-line.

Erwin Halentz/Józef Trzionka

Farby NoEM – ochrona przeciwko SARS-CoV-2 w pomieszczeniach zamkniętych

Do zarażenia wirusem może dojść drogą kropelkową przez bezpośredni kontakt z nosicielem wirusa. Gdy chory kaszle, mówi, kicha czy zwyczajnie wydycha powietrze, zawarty w aerozolu (drobnych kropelkach wody) wirus jest wdychany przez osoby znajdujące się w pobliżu. Wydychany aerozol osiada na różnych powierzchniach, z których przez zwykłe dotknięcie dłonią wirus może być przeniesiony w okolice nosa czy oczu i w ten sposób doprowadzić do infekcji.

ADR System

INŻYNIER

Centralny Okręg Przemysłowy

Inż. Czesław Klarner opublikował w PT nr 1 z 1938 r. artykuł pt. „U źródeł uprzemysłowienia kraju”, pisząc m.in.: Nasza polityka gospodarcza uczyniła poważne wysiłki, aby przez opracowanie i realizację wielkiego planu inwestycyjnego, jak również przez zapowiedzianą w ostatnich czasach reformę podatkową ułatwić rozwój gospodarstwa narodowego, co stwarza realne podstawy dla uprzemysłowienia kraju. Przypominamy kilka faktów z tamtych lat.

Oprac.: Bronisław Hynowski

Rok Mieczysława Wolfkego

Polskie Towarzystwo Fizyczne, Politechnika Warszawska, Komitet Fizyki PAN i Polskie Stowarzyszenie Fotoniczne ogłosiły, że 2022 r. będzie poświęcony Mieczysławowi Wolfkemu. W tym roku mija 75 lat od jego śmierci i 100 lat od mianowania go profesorem Politechniki Warszawskiej.

NAUKA

Zastąpią chemię?

Rosnąca chemizacja rolnictwa to jeden z poważniejszych środowiskowych problemów na całym świecie. Nawozy i pestycydy – które pozwalają gospodarstwom rolnym zwiększać plony – stosowane w dużych ilościach degradują glebę, przedostają się do wód podziemnych i szkodzą środowisku. Dlatego naukowcy w wielu ośrodkach badawczych szukają sposobów na stymulację wzrostu roślin, które nie będą wywoływały negatywnych skutków albo w znaczącym stopniu je ograniczą.

Fraktale wspierają inzynierów

W ostatnich dziesięcioleciach słowo fraktal na dobre weszło do naszego leksykonu i popkultury. Zapewne każdy słyszał o bardzo skomplikowanych wzorach geometrycznych, przyciągających wzrok misternymi kształtami oraz pełną paletą zmieniających się kolorów. Walory estetyczne fraktali niewątpliwie przykuwają uwagę nie tylko projektantów mody czy artystów, ale również osób, które nie są bezpośrednio związane ani z matematyką, ani z grafiką komputerową. Estetyka i piękno skomplikowania tych obiektów geometrycznych, których tworzenie opiera się na bardzo prostych wzorach rekurencyjnych, to nie wszystko, co one potrafią zaoferować. Przez swoją stosunkowo krótką historię fraktale zdążyły zaistnieć w wielu dziedzinach nauki i techniki, co więcej, stać się niezastąpionymi narzędziami w tych dziedzinach i uruchomić całe mnóstwo nowych możliwości.

dr hab. Inż. Andrzej Katunin, prof. PŚl, Wydział Mechaniczny Technologiczny Politechniki Śląskiej w Gliwicach

ZDROWIE

Nowa wizja diagnostyki

MediSensonic jest polską firmą technologiczną, która tworzy bezpieczne i bezinwazyjne rozwiązania diagnostyczne, wyprzedzając światową konkurencję.  Rozwija zminiaturyzowane  techniki mikrofalowe do monitorowania parametrów życiowych  w organizmie człowieka i wykrywania symptomów chorób cywilizacyjnych – cukrzycy, nowotworów, układu krążenia oraz innych zaburzeń, w tym bezdechu nocnego. Badania prowadzi zespół wybitnych naukowców i inżynierów, specjalizujący się w diagnostyce mikrofalowej, fotonowej i sensorycznej  przy współudziale doświadczonych ekspertów medycznych.

Z prezesem firmy Robertem Gromadą, twórcą pionierskiego niegdyś systemu zarządzania danymi w badaniach klinicznych rozmawia Jolanta Czudak.

Fotonika w diagnostyce raka

Światłowody znamy przede wszystkim z zastosowań w telekomunikacji, ale ostatnio są coraz bardziej popularne także w naukach przyrodniczych. Przy odpowiedniej  konfiguracji używa się ich jako bardzo czułych czujników do wykrywania nawet niewielkich ilości komórek biologicznych lub jako elastycznych źródeł światła umożliwiających badanie tkanek. Pozwala to m.in. na wczesne diagnozowanie chorób.

Z ŻYCIA FSNT

Pół wieku współpracy polskich i ukraińskich inżynierów

Z dr. inż. Januszem Fuksą, przewodniczącym Sekcji Wychowanków Politechniki Kijowskiej, rozmawia Bronisław Hynowski.

100 lat działa SWPK

Grupa absolwentów (293 osoby) Politechniki Kijowskiej (KPI) zebrała się w Warszawie 20.11.1922 r. pod przewodnictwem Wojciecha Świętosławskiego i powołała Koło Wychowanków KPI. Działało ono przy Stowarzyszeniu Techników, które później przyjęło nazwę Stowarzyszenie Techników Polskich. Pierwszy zjazd wychowanków KPI odbył się w 1928 r., z udziałem 250 osób, na 30-lecie uczelni.

Janusz Fuksa

STAŁE POZYCJE

Wydarzenia

Felieton: Ład przestrzenny

Filozofia pojęć technicznych (180). Amortyzacja

Gielda wynalazków i projektów: Łagodniejsze oblicze paliw

W 2021 r. Instytut Nafty i Gazu w Krakowie zaprezentował kolejną serię praktycznych wynalazków o bardzo zróżnicowanych zastosowaniach. Przed rokiem zwróciliśmy uwagę na innowacje związane z wiertnictwem gazowniczym, zabezpieczaniem otworów wydobywczych, szczelinowaniem w górnictwie gazu łupkowego.

jaz.

Kandydaci do tytułu “Złoty Inżynier 2022”: Zbigniew Fałek, Piotr Zatoń, Stefan Życzkowski

Wino dla inżyniera (260): Wspomnienia o kangurach (2)

Efekty-defekty

Sygnały o technice

Kolumnę opracował: Jerzy Bojanowicz